Włącznik schodowy pozwala sterować oświetleniem z kilku miejsc. Najczęściej wykorzystywany jest – jak wskazuje nazwa – do włączanie i wyłączania oświetlenia schodów, sprawdzi się jednak także w takich miejscach jak długie korytarze, pokoje przechodnie, a nawet salony czy sypialnie.
Włączniki schodowe to bezpieczeństwo, wygoda i oszczędność czasu. To rozwiazanie, które sprawia, że nie musimy wracać do punktu wyjścia, by wyłączyć światło w danym pomieszczeniu czy danej strefie, dlatego warto zamontować je w kilku miejscach w domu. Ponadto możemy wykorzystać przełączniki schodowe do sterowania zewnętrznym oświetleniem domu, np. lampami zamontowanymi na tarasie, balkonie czy w strefie wejścia. O ich instalacji i rozmieszczeniu warto pomyśleć już na etapie projektu domu, gdyż instalację elektryczną wykonuje się, gdy budynek jest jeszcze w stanie surowym.
Zdj. 1. Włączniki schodowe to bezpieczeństwo, wygoda i oszczędność czasu.
Jak działa włącznik schodowy
Zasada działania włącznika schodowego jest mało skomplikowana. Na przykład jeśli chcemy sterować oświetleniem schodów, które łączą kilka kondygnacji, to jeden włącznik schodowy montujemy na początku biegu schodów, a drugi na końcu – możemy włączyć światło wchodząc na schody i wyłączyć, gdy wejdziemy na piętro, i odwrotnie. Natomiast w sypialni jeden przełącznik schodowy montujemy przy drzwiach, a drugi tuż przy łóżku, w salonie – jeden włącznik montujemy przy wejściu, drugi np. przy drzwiach tarasowych, w długim korytarzu – jeden przy wejściu na schody, drugi na przeciwległym krańcu korytarza. Z takiego rozwiązania możemy skorzystać w garażu czy piwnicy – dwa włączniki ułatwią szybkie rozświetlenie pomieszczenia, a gdy je opuszczamy np. innym wyjściem – wyłączenie światła.
Zdj. 2. Zasada działania włącznika schodowego jest mało skomplikowana.
Rodzaje włączników schodowych
Najbardziej popularne są włączniki schodowe pojedyncze. Wyposażone są w jeden klawisz, który umożliwia włączenie i wyłącznie oświetlenie w obrębie jednego obwodu. Dostępne są także włączniki schodowe podwójne. Takie modele pozwalają na połączenie dwóch niezależnych obwodów oświetleniowych z jednego zasilania. Dzięki temu możemy zarządzać dwoma źródłami światła w dwóch różnych miejscach. Jest to szczególnie przydatne, jeżeli zależy nam na ograniczeniu ilości włączników na ścianie. Na podobnej zasadzie działają włączniki schodowe potrójne.
Zdj. 3. Możemy zdecydować się na włączniki zbliżone do koloru ścian lub odwrotnie – takie, które zapewnią atrakcyjny kontrast.
Jak podłączyć włącznik schodowy
Do wykonania instalacji potrzebujemy minimum dwóch włączników schodowych. Przełączenie jednego powoduje zmianę stanu całego obwodu elektrycznego na stan przeciwny (otwarty/zamknięty). Oznacza to, że włączając światło pierwszym włącznikiem, wyłączymy je drugim. Jak więc podłączyć włącznik schodowy pojedynczy? Włączniki muszą być połączone ze sobą dwoma przewodami elektrycznymi. Ponadto pierwszy przełącznik musi być doprowadzony do fazy za pomocą przewodu (oznaczony jest literą L, kabel jest koloru brązowego lub czarnego), natomiast do drugiego należy podłączyć wybrane źródła światła przewodem neutralnym (niebieski i oznaczony literą N) oraz ochronnym (zielony, oznaczony jako PE). Tak skonstruowany oraz zamknięty schemat powinien działać prawidłowo. Podłączenie wyłącznika schodowego może sprawiać trudności amatorom, pomocne w tej pracy są schematy połączeń umieszczone na włącznikach – dlatego przed ich zakupem sprawdźmy, czy są czytelne. Pamiętajmy, aby przed montażem wyłączyć zasilanie energii elektrycznej. Najbezpieczniej jednak jest podłączenie włącznika schodowego zlecić elektrykowi, ponieważ nieodpowiednie zachowanie w najlepszym przypadku może grozić porażeniem.
Jak zamontować więcej niż dwa włączniki
Gdy chcemy sterować oświetleniem z trzech miejsc, musimy zaopatrzyć się jeszcze w tzw. włącznik krzyżowy. Schemat instalacji w takim przypadku wygląda tak: pierwszy włącznik podłączamy do fazy przy pomocy przewodu fazowego, drugi podłączmy do źródła światła, natomiast dwa przewody łączące ze sobą przełączniki schodowe muszą prowadzić przezłącznik krzyżowy. Jeżeli chcemy sterować oświetlenie z czterech miejsc w domu, musimy zamontować dwa łączniki schodowe i dwa łączniki krzyżowe między nimi. W przypadku pięciu czy sześciu – dwa włączniki schodowe i trzy lub cztery włączniki krzyżowe. W przypadku gdy chcemy zastosować kilka łączników krzyżowych, to dwa przewody, które łączą przełączniki schodowe muszą przejść za każdym razem przez ten element zanim połączą się w łączniku podłączonym do źródła światła. Producenci osprzętu elektrycznego mają w swoich ofertach także wyłączniki krzyżowe podwójne. Wykorzystywane są one, gdy chcemy z dodatkowego miejsca sterować dwoma źródłami światła w dwóch innych miejscach. Wyłącznik krzyżowy podwójny w schemacie łączony jest z dwoma przełącznikami schodowymi.
Zdj. 4. Przy wyborze wyłaczników zazwyczaj inwestorzy stawiają na tradycyjną biel, ale dużą popularnością cieszą się także wyłączniki srebrne, złote, beżowe, brązowe, grafitowe czy czarne.
Na co zwrócić uwagę kupując wyłącznik schodowy
Oczywiście, wybierając wyłącznik schodowy w pierwszej kolejności zwracamy uwagę na jego wygląd, przecież chcemy, żeby estetycznie się prezentował w naszych wnętrzach. I chociaż zazwyczaj inwestorzy stawiają na tradycyjną biel, to dużą popularnością cieszą się także wyłączniki srebrne, złote, beżowe, brązowe, grafitowe czy czarne. Nie brakuje także tych elementów w soczystych i pastelowych barwach. Możemy zdecydować się na włączniki zbliżone do koloru ścian lub odwrotnie – takie, które zapewnią atrakcyjny kontrast. Większość wyłączników schodowych wykonanych jest z tworzywa sztucznego, Kupimy je w przystępnej cenie w sklepach budowlanych czy salonach sprzedaży. Dostępne są także wyłączniki z innych materiałów, np. szkła, mosiądzu, stali, aluminium czy drewna – liczmy się jednak z większym wydatkiem. Dobrym wyborem będą wyłączniki z punktowym oświetleniem ikony schodów lub wypełnione lampkami LED, dzięki czemu będą widoczne w nocy. Zwróćmy także uwagę na sposób montażu. Wyłączniki dzielą się na podtynkowe i natynkowe – wybierzmy takie, które pasują do instalacji elektrycznej. Ważne jest także napięcie. W "polskich" wyłącznikach schodowych jest to 250 V i są one dostosowane do naszych warunków, jednak sprowadzając modele z zagranicy, sprawdźmy ten parametr.
