Jeszcze do niedawna izolacja termiczna fundamentów była etapem budowy domu pomijanym. Aktualnie jest traktowana jako jeden z kluczowych elementów, pozwalających na uniknięcie mostków termicznych – miejsc ucieczki ciepła z budynku. Jednym z materiałów stosowanych do ocieplenia tej części budynku jest styropian EPS.
Chociaż grunt jest dobrym izolatorem ciepła, to jednak ziemia wokół budynku jest narażona na wsiąkanie wody opadowej i podsiąkanie wody gruntowej – zamarzając, chłodzi i zawilgaca podziemną część domu. Materiały stosowane do izolacji fundamentów i ścian piwnic muszą więc być nie tylko dobrym izolatorem ciepła, ale przede wszystkim chronić dom przed wilgocią – warunkiem jest obniżona chłonność wody. Materiały izolacyjne o wysokiej nasiąkliwości nie tylko nie uchroniłyby ścian przed wilgocią, ale też w wyniku długotrwałego kontaktu z nią spęczniałyby i straciłyby swoje właściwości izolacyjne, a namoknięta izolacja dodatkowo wychładzałaby strefę przyziemia. Trzeba też pamiętać, że fundamenty są mocno zagłębione i podlegają silnemu parciu gruntu, dlatego stosowane do ich ocieplenia materiały muszą mieć wysoką wytrzymałość mechaniczną, czyli odporność na uszkodzenia mechaniczne i nacisk. Ważne jest również, aby produkty te mogły również mieć bezpośredni kontakt z gruntem i nie wymagały z tego tytułu dodatkowych zabezpieczeń. Ze względu na powyższe wymogi istotne jest, aby zaizolować fundamenty przeznaczonym do tego celu specjalistycznym produktem. W przypadku tej część budynku wady niewłaściwie dobranego materiału ujawniają się najczęściej po kilku latach, a ewentualna naprawa jest nie tylko trudna, ale również kosztowna i zwykle wiąże się z koniecznością remontu i długotrwałego usuwania wilgoci lub zagrzybienia ze ścian.
Właściwe ocieplenie fundamentów poprawia bilans cieplny domu (fot. Knauf)
Styropian EPS do fundamentów
Na rynku jest w tej chwili kilka materiałów termoizolacyjnych, które są w stanie sprostać powyższym wymogom – to polistyren ekstrudowany XPS, styropian EPS, pianka poliuretanowa oraz płyty z wełny skalnej. Wszystkie te materiały mogą być stosowane również do termoizolacji innych części domu, jednak w przypadku fundamentów trzeba sięgać po produkty, które mają parametry spełniające aktualne wymagania izolacji termicznej stosowanej w ekstremalnych warunkach, gdzie wyrób jest w bezpośrednim kontakcie z wodą w połączeniu ze zmianą temperatury przez długi okres czasu. Wybór ułatwiają specjalne oznaczenia handlowe – w sklepie czy składzie wystarczy sięgnąć po materiały oznaczone nazwą "Fundament", "Aqua" lub "Hydro". Pamiętajmy, że również styropian EPS to popularny materiał termoizolacyjny stosowany do ociepleń ścian domu, jest też najłatwiejszym w użyciu materiałem do izolacji cieplnej fundamentów. Trzeba tu jednak wykazać się czujnością, bo na fundamenty stosuje się specjalny styropian EPS o obniżonej nasiąkliwości.
Styropian EPS specjalnego zastosowania
Płyty styropianowe do ocieplenia fundamentów są produkowane w inny sposób niż standardowe płyty EPS. Płyty styropianowe do fundamentów powstają też w technologii agregatowej, czyli wtrysku do formy, w efekcie czego struktura spienionych granulek pozostaje nienaruszona. Dzięki odpowiedniej technologii produkcji polegającej na polimeryzacji surowca styropian EPS stosowany do fundamentów ma mniejszą nasiąkliwość – styropian EPS przeznaczony do ocieplenia ściany ma nasiąkliwość około 5%, ten przeznaczony na fundamenty – poniżej 3%. Hydrofobizowana bardzo spoista powierzchnia dodatkowo obniża nasiąkliwość płyt. Produkty te oznaczone są nazwą "aqua", "hydro" czy "fundament". Ważnym parametrem płyt EPS do fundamentów jest też wytrzymałość na ściskanie. W przypadku gruntów lekkich (piaszczystych) ze zwierciadłem wód gruntowych poniżej ław fundamentowych można wykorzystać płyty "100", czyli o wytrzymałości 100 kPa. Można je stosować przy posadowieniu budynku do 3,5 m głębokości, co oznacza, że nadają się one nawet na ściany wysokich piwnic. Na rynku są też dostępne płyty EPS do fundamentów o większej wytrzymałości np. EPS 150 czy EPS 200. Na ściany fundamentów i piwnic stosuje się styropian zarówno styropian biały, jak i grafitowy – superciepły grafitowy styropian o współczynniku λ = 0,031 W/(m·K) również występuje w wersji o obniżonej nasiąkliwości. Dostępne są też płyty styropianowe do ocieplenia fundamentów w niebieskim kolorze. Niektórzy producenci oferują styropian z drążoną, ryflowaną lub specjalnie wytłaczaną powierzchnią płyt, która stanowi naturalną warstwę drenującą między gruntem a ociepleniem. Dzięki takiemu rozwiązaniu woda spływa swobodnie, nie tworząc zastoisk i nie napierając na izolację. Płyty mogą być produkowane w wersji z bokami płaskimi lub frezowanymi umożliwiającymi układanie ich „na zakładkę”.
Coraz częściej do ocieplenie fundamentów inwestorzy wybierają grafitowy styropian (fot. Termo Organika)
Jak stosować styropian EPS do ocieplenia fundamentów
Płyty styropianowe należy układać w miejscach zabezpieczonych przed działaniem promieni słonecznych – można użyć w tym celu specjalnych ekranów. Należy pamiętać, że przed zamocowaniem płyt styropianowych, powierzchnia ściany fundamentów powinna zostać zabezpieczona warstwą izolacji przeciwwodnej wykonanej przy użyciu masy bitumicznej, która jest dopuszczona do kontaktu ze styropianem. Aby płyty zyskały lepszą przyczepność, przed nałożeniem kleju każda płyta powinna być wyrównana, można do tego użyć papieru ściernego lub tarki do styropianu. Niektórzy producenci zaznaczają na płytach napis „do muru”, który ma zapewnić aplikację odpowiednią stroną do przeznaczonej powierzchni – oznaczenie to zapobiega ułożeniu w odwrotny sposób, który mógłby skutkować podciekaniem wody pod płyty. Aplikacja styropianu EPS powinna odbywać się tylko i wyłącznie przy użyciu kleju, który nie zawiera rozpuszczalników. Eksperci zalecają mocowanie płyt styropianowych do ściany fundamentowej przy pomocy kleju poliuretanowego, który w ciągu kilkunastu minut tworzy stabilne połączenie pomiędzy płytą styropianową i ścianą fundamentową. Układa się go na mijanki metodą punktowo-pasmową lub plackami. Ocieplone ściany fundamentów należy też obłożyć folią kubełkową (lub grubą folią budowlaną) i obsypać otoczenie fundamentów gruntem.
zdjęcie tytułowe: AdobeStock
