Przyjęło się, że spawarki przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów, a obsługa urządzeń jest skomplikowana. Nic bardziej mylnego. Domowy majsterkowicz powinien bez najmniejszych problemów poradzić sobie z obsługą urządzenia, oczywiście pod warunkiem, że wybierze odpowiedni model. W jego rękach spawarka przyda się do stworzenia unikalnych metalowych dekoracji, a także np. naprawy mebli ogrodowych, ogrodzenia czy remontów samochodowych.
Spawarki przeznaczone są do trwałego połączenie elementów metalowych, więc sprawdzą się w rękach zarówno profesjonalistów, jak i amatorów. Na rynku dostępne są różne rodzaje spawarek. Różnią się parametrami technicznymi, gabarytami i oczywiście ceną. Jednak ich zasada działania jest taka sama – najpierw następuje nadtopienie produktów, a następnie ich połączenie za pomocą spoiwa. Odpowiednio wykonany spaw jest niezniszczalny. Spawarki to urządzenia elektryczne, więc niezbędne jest źródło prądu. Oferta producentów jest duża, więc zakup spawarki należy dobrze przemyśleć, aby była to inwestycja na wiele lat i aby w pełni wykorzystać wszystkie możliwości sprzętu.
Rodzaje spawarek elektrycznych
Przede wszystkim wyróżnia się spawarki transformatorowe i inwertorowe.
Pierwsze typy spawarek dzisiaj spotykane są już bardzo rzadko. Spawarki transformatorowe mają nieskomplikowaną konstrukcję, a ich największą zaletą jest łatwość obsługi, więc są dobrym wyborem dla amatora. Podczas łączenia materiałów wykorzystują łuk elektryczny, który przepływa między metalem a spoiwem. Głównym elementem każdego urządzenia jest transformator spawalniczy ze stalowym rdzeniem i uzwojeniem miedzianym lub aluminiowym – wytwarza prąd. Spawarki transformatorowe wykorzystują prąd o niskim napięciu i dużym natężeniu, co znacznie ogranicza ich cykl pracy – najczęściej nie przekracza on 30%. Ich cena nie jest wygórowana. Niestety spawarki transformatorowe są podatne na obciążenia sieci elektrycznej, energochłonne, a także duże i ciężkie.
Natomiast spawarki inwertorowe to nowoczesne urządzenia, są bardziej skomplikowane, a źródłem prądu jest inwerter (czyli falownik). Ich zasada działa wykorzystuje inwersję, czyli wielokrotną zamianę strumienia prądu zmiennego na stały i odwrotnie. Spawarki inwertorowe są stosowane powszechnie, ponieważ są wszechstronne, praktyczne (np. istnieje możliwość regulacji mocy spawania), małe, poręczne, bezpieczne i pobierają mniej prądu niż spawarki transformatorowe. Co ważne, wytwarzany łuk osiąga lepszą stabilność, a wykonana spoina jest precyzyjna i dobrej jakości. Ponadto spawarki inwertorowe są uniwersalne – idealne zarówno dla majsterkowicza, jak i profesjonalisty.
Warto wspomnieć, że dawniej w dużych zakładach produkcyjnych stosowane były spawarki wirowe, ale przeszły do przysłowiowego lamusa.
Rodzaje spawarek i ich zastosowanie
Spawarki do stworzenia trwałego spawu wykorzystują różne metody spawalnicze i biorąc je pod uwagę (co jest najpowszechniejszym i najłatwiejszym sposobem na klasyfikację tych urządzeń), wyróżnia się typy spawarek: MMA, MIG/MAD i TIG.
Spawarki MMA. Wykorzystują topliwą elektrodę otuloną, która podczas wykonywania spoiny uwalnia gaz osłonowy oraz żużel. Obecność gazu w otulinie sprawia, że tego typu spawanie można przeprowadzić nawet w trudnych warunkach, a także na zewnątrz, ponieważ nie ma potrzeby stosowania kłopotliwych butli gazowych. Elektrodę otuloną montuje się w uchwycie z zaciskiem, który znajduje się na końcu przewodu spawalniczego. Zajarzenie łuku w spawarce MMA następuje stykowo, czyli podczas złączenia końcówki elektrody z metalem. Gdy łuk się ustabilizuje, można wykonać obróbkę ręczną, przesuwając elektrody wzdłuż linii spawania. Podczas spawania MMA można wykorzystywać różne elektrody – dobiera się je do warunków pracy i spawanych materiałów. Najczęściej stosowane to:
· rytulowe – uniwersalne elektrody zapewniające gładką spoinę oraz łatwy do usunięcia żużel,
· zasadowe lub niskowodorowe – pomocne podczas spawania elementów o dużej sztywności,
· celulozowe – służą do łączenie materiałów w dowolnej pozycji, gwarantują dużą głębokość wtopienia przy ograniczonej odporności spoiny.
Spawarki MIG/MAG. Czyli popularne migomaty lub też półautomaty spawalnicze. Spawarki te są wszechstronne i bardzo wydajne. Jako elektrodę topliwą wykorzystują drut spawalniczy, który jest podawany automatycznie z podajnika (zewnętrznego lub wewnętrznego). Podczas spawania niezbędne jest użycie gazu osłonowego obojętnego lub aktywnego chemicznie – gaz musi być dobrany do rodzaju obrabianego materiału. Jego zadaniem osłona powstającego jeziorka spawalniczego przed działaniem destrukcyjnych czynników zewnętrznych. Biorąc pod uwagę rodzaj gazu, wyróżnia się metody spawania:
· MIG – wykorzystuje gazy obojętnie chemicznie, np. argon. Ta metoda spawania doskonale sprawdzi się w przypadku aluminium, miedzi i ich stopów;
· MAG – podczas spawania wykorzystywane są gazy aktywne chemicznie, standardowo dwutlenek węgla lub jego mieszaniny. Tą metodą najbezpieczniej jest połączyć konstrukcyjną stal niestopową oraz stal nisko- i wysokostopową.
Na rynku jest ogromny wybór spawarek MIG/MAD, więc zarówno amator, jak i profesjonalista znajdzie odpowiedni dla siebie model.
Spawarki TIG. Najczęściej stosowane są w profesjonalnych serwisach i warsztatach, ponieważ wymagają od użytkownika wiedzy oraz umiejętności, chociaż amatorzy też mogą po nie sięgnąć. Spawarki TIG są precyzyjne i wykorzystują elektrody nietopliwe wykonane z wolframu. Ich zadaniem jest rozgrzanie powierzchni spawanych elementów, które tworzą płynne jeziorko spawalnicze. Po jego pełnym zastygnięciu uzyskuje się gładką i wysoce jakościową spoinę. Spawanie metodą TIG musi odbywać się w obecności gazu osłonowego. Co ważne, decydując się na spawarki TIG, sprawdźmy, jakiego prądu wymagają. Urządzenia zasilane prądem stałym (DC) przydadzą się podczas pracy ze stalą nierdzewną, natomiast modele zasilane prądem przemiennym (AC/DC) lepiej sprawdzą się podczas spawania aluminium.
Funkcjonalne spawarki
Producenci wyposażają spawarki w różne funkcjonalności, aby zapewnić jak najlepszy spaw oraz zagwarantować bezpieczną i komfortową pracę. Podstawowe to:
· HOT START – gorący start zwiększa przepływ prądu podczas zajarzenia łuku, ułatwiając rozpoczęcia spawania,
· ANTI STICK – zapobiega przywieraniu elektrody,
· ARC FORCE – czyli dynamika łuku, cały czas kontroluje efektywność spawania, zapewniając najlepsze możliwe ustawienia umożliwiające uzyskanie stabilnego łuku oraz małą ilość odprysków,
· VRD – system redukcji napięcia, czyli po kilku sekundach od zakończenia następuje wyłączenie zasilania, funkcja to również zmniejsza napięcie na elektrodzie otulonej do bezpiecznego poziomu.
