Zaprawy budowlane to materiały powszechnie stosowane na każdej budowie. Jednak na rynku jest kilka rodzajów zapraw, ponadto mają one różne klasy. Dla laika wybór odpowiedniego produktu może być problematyczny, a niepoprawnie dobrana zaprawa nie spełni swojej funkcji.
Zaprawa to – najprościej ujmując – mieszanina wody i wybranego spoiwa. Zadaniem zapraw budowlanych jest trwałe połączenie elementów, dlatego też wykorzystywane są do murowania ścian, osadzania stalowych konstrukcji oraz wypełniania spoin, a także uszczelniania połączeń. Stosowane są także do wygładzania i ochrony ścian oraz wypełniania szpar i szczelin. Wybierając zaprawę, pamiętajmy, że różnią się one składem chemicznym, parametrami, a więc i przeznaczeniem. Jakie są rodzaje i klasy zapraw oraz czym kierować się przy ich wyborze?
Rodzaje zapraw budowlanych – podział ze względu na skład
Zaprawy cementowe. To mieszaniny cementu, piasku i wody. Masy powstałe z połączenia tych składników w odpowiednich proporcjach odznaczają się bardzo wysoką wytrzymałością, niską nasiąkliwością oraz wysokim współczynnikiem przenikania ciepła. Dlatego powszechnie stosuje się je do murowania fundamentów i ścian, wykonywania wylewek narażonych na duże obciążenia oraz w miejscach narażonych na kontakt z wodą, np. w piwnicach. Pamiętajmy jednak, że zaprawy cementowe trzeba nałożyć do 3 godzin od przygotowania. Zaprawy cementowe są trudne w urabianiu oraz aplikacji – aby ułatwić wykonawcom pracę, często do mas dodawane są specjalne plastyfikatory.
Zaprawy wapienne. W ich skład wchodzi wapno gaszone (hydratyzowane), piasek i woda – oczywiście w odpowiednich proporcjach. Zastąpienie cementu wapnem sprawia, że zaprawy wapienne są bardziej plastyczne niż cementowe oraz ułatwiają samoczynne naprawianie się mikropęknięć. Ponadto mają lepszą przyczepność oraz zapewniają dobrą przepuszczalność pary wodnej. Zaprawy zastygają nawet przez około 8 godzin, dzięki czemu możemy spokojnie przeprowadzić wszelkie prace budowlane czy naprawcze. Chociaż zaprawy wapienne odznaczają się dobrymi właściwościami ciepłochronnymi, to niestety są nasiąkliwe i mało odporne na uszkodzenia mechaniczne. Stosuje się je rzadko, a jeśli już to do wykonywania tynków wewnętrznych.
Zaprawy cementowo-wapienne. Najczęściej stosowane. Łączą zalety zapraw cementowych i wapiennych. Nie dość, że są łatwe w przygotowaniu, to także bardzo wytrzymałe, szybko wiążą, a ponadto odznaczają się dobrą urabialnością, dobrze znoszą długotrwałą ekspozycją na wilgoć. Dodanie do zaprawy wapna sprawia, że masa jest elastyczna i paroprzepuszczalna. Zaprawy cementowo-wapienne z powodzeniem sprawdzą się do murowania ścian i fundamentów, a także wykonywania tynków i gładzi – zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków.
Zaprawy gipsowe. Szybko wiążą, jednak nie są odporne na wilgoć. Wykorzystywane są najczęściej do wyrównywania ścian i stropów wewnątrz budynków. Dzięki nim z łatwością można uzupełnić ubytki w ścianach czy wykonać sztukaterię. Niektóre zaprawy gipsowe stosowane są także do łączenia ze sobą płyt gipsowo-kartonowych. Aby opóźnić wiązanie zapraw gipsowych, często dodaje się do nich wapno hydratyzowane.
Zaprawy gliniane. Wyróżnia je doskonała przyczepność do ceramiki i kamienia, a także lepsza urabialność niż zapraw cementowych. Ponadto są odporne na wysokie temperatury, regulują wilgotność w pomieszczeniach, tłumią dźwięki i pochłaniają zapachy. Zapraw glinianych praktycznie się dzisiaj nie stosuje, sporadycznie do budowy pieców ceglanych.
Rodzaje zapraw budowlanych – podział ze względu na zastosowanie
Zaprawy murarskie. Wykorzystywane do wznoszenia murów, ścian i innych elementów konstrukcyjnych.
Zaprawy tynkarskie. Jak wskazuje nazwa, stosuje się je do wykończenia ścian zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.
Zaprawy gipsowe. Dzięki nim wykończymy ściany na gładko, to także specjalne wylewki i masy samopoziomujące.
Zaprawy klejące. Używane do przymocowania elementów dekoracyjnych, np. płytek.
Zaprawy wodoszczelne. Są odporne na działanie wody nawet pod dużym ciśnieniem, dlatego też znajdują zastosowanie przy izolacji fundamentów i posadzek, a czasami podczas budowy basenów i innych zbiorników wodnych.
Zaprawy bezskurczowe. Są doskonałe do przeprowadzenie wszelkich napraw.
Zaprawy specjalistyczne. Produkty o wyspecjalizowanym przeznaczeniu, np. zaprawy zwiększające ognioodporność budowli czy chroniące ją przed promieniowaniem.
Zaprawy tynkarskie – rodzaje
Podstawowy podział zapraw tynkarskich zależy od miejsca ich zastosowania. Wyróżniamy więc zaprawy wewnętrzne i zewnętrzne. Inny podział bierze pod uwagę sposób nakładania zapraw – dostępne są zaprawy nakładane ręcznie oraz tynki maszynowe. Ostatni podział zapraw tynkarskich bierze pod uwagę skład. Powszechnie wykorzystywane są tynki cementowo-wapienne, cementowe i gipsowe.
Klasy zaprawy
Wybierając zaprawę budowlaną, powinniśmy zwrócić uwagę na jej klasę. Klasa zaprawy określa wytrzymałość produktu i wyrażona jest symbolem literowo-liczbowym – informacja taka powinna znajdować się na opakowaniu. Pierwsza litera M pochodzi od angielskiego montar, czyli zaprawa. Po niej znajdują się liczby, np. 5 czy 20. Liczby oznaczają średnią wytrzymałość zaprawy na ściskanie po 28 dniach wyrażoną w MPa. Na rynku dostępne są klasy zapraw np. M1, M2,5, M5, M10, M15, M205 i Md, gdzie d to wytrzymałość na ściskanie większa niż 25 MPa.
