Żeby odpowiedzialnie chronić swoje mienie, warto wykupić ubezpieczenie domu lub mieszkania. Polisa zapewni nam poczucie bezpieczeństwa, a w razie jakichkolwiek strat - odszkodowanie. Zawarcie umowy ubezpieczeniowej na nieruchomość i mienie nie jest obowiązkowe. Wyjątkiem jest ubezpieczenie mieszkania albo domu nabytego bądź wybudowanego za środki pochodzące z kredytu hipotecznego, kiedy to zwykle bank zobowiązuje kredytobiorcę do zakupu polisy. Jednak takie ubezpieczenie obejmuje zazwyczaj tylko mury i stałe elementy. Jeśli chcemy chronić również przedmioty znajdujące się wewnątrz domu, czyli tak zwane mienie ruchome, musimy wykupić zakres rozszerzony ubezpieczenia domu/mieszkania lub dodatkową opcję.
UBEZPIECZENIE DOMU LUB MIESZKANIA
Polisa all risk
Nazwa formuły sugeruje, że dotyczy ono wszystkich ryzyk. Ubezpieczyciel odpowiada za szkody spowodowane zdarzeniami losowymi (często takimi, których nie da się przewidzieć), ale trzeba jednak pamiętać, że i tu występują pewne ograniczenia (wyłączenia) – ich listę znajdziemy w ogólnych warunkach ubezpieczenia (są to np. budynki przeznaczone do rozbiórki, pustostany, budowle niezwiązane na trwałe z gruntem, a także niektóre rodzaje mienia ruchomego).
Zakres tego ubezpieczenia jest zwykle szerszy niż na bazie ryzyk nazwanych, mamy też opcję wykupienia rozszerzeń. Jest ono droższe, ale łatwiej uzyskać odszkodowanie.
Ubezpieczenie na bazie ryzyk nazwanych
Oznacza, że ubezpieczyciel odpowiada wyłącznie za te szkody, które powstały wskutek zdarzeń zapisanych w ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU). Do zdarzeń tych należą m.in. pożar, uderzenie pioruna, wybuch, uderzenie pojazdu, upadek statku powietrznego, huragan, grad, lawina, deszcz nawalny, opad atmosferyczny, zapadanie bądź osunięcie się ziemi, napór śniegu lub lodu, dym i sadza, zalanie, trzęsienie ziemi.
Warto zwrócić uwagę na liczbę ryzyk wymienionych w OWU – im ich więcej, tym lepiej. Poza tym powinniśmy zwrócić uwagę na definicje poszczególnych zdarzeń, bo mogą się one różnić istotnymi niuansami.
Zdj. 1. Żeby odpowiedzialnie chronić swoje mienie, warto wykupić ubezpieczenie domu lub mieszkania.
Zakres ubezpieczenia i koszt polisy
Oprócz murów budynku ubezpieczeniem objęte są tzw. stałe elementy. Są to wszelkiego rodzaju okładziny ścian, podłóg i sufitów, elementy urządzeń wodno-kanalizacyjnych (biały montaż), okna, drzwi, kuchnie gazowe i elektryczne, grzejniki przepływowe i podgrzewacze, tynki i powłoki malarskie, żaluzje i rolety oraz urządzenia sygnalizacji alarmowej, instalacje sygnalizacyjne, a także meble w zabudowie, szafy wnękowe itp.
Powinniśmy ubezpieczyć również ruchomości domowe, czyli wszystkie rzeczy niebędące stałymi elementami i znajdujące się wewnątrz ubezpieczonego domu jednorodzinnego, garażu lub budynku gospodarczego położonego na posesji. Chodzi więc o meble, sprzęt elektroniczny, elementy dekoracyjne, odzież, obuwie, AGD, dokumenty, gotówkę, sprzęt turystyczny, sportowy i ogrodniczy itp. W większości towarzystw ubezpieczeniowych również zwierzęta domowe takie jak pies, kot lub rybki akwariowe traktowane są jako mienie ruchome.
Sumę ubezpieczenia od kradzieży można ograniczyć np. do 50% wartości mienia, mając na względzie, iż złodzieje podczas włamania nie będą w stanie wynieść wszystkich rzeczy ruchomych z domu. Inaczej jest w przypadku ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych, gdzie pożar może strawić wszystkie ruchomości domowe. Koszt polisy zależy od ubezpieczanej nieruchomości – jej metrażu, roku budowy, wyceny oraz lokalizacji, a także zastosowanych zabezpieczeń domu.
Cena ubezpieczenia domu będzie zmieniać się w zależności od wybranego pakietu. Im szersza ochrona, tym wyższa składka. To także wynik sumy ubezpieczenia, na którą się zdecydujemy. Liczy się również wybór odpowiedniego ubezpieczyciela.
UBEZPIECZENIE MIESZKANIA W BUDYNKU KILKURODZINNYM
Specyfika budynku wielorodzinnego
Jak ubezpieczyć mieszkanie od zalania, wichury, awarii, kradzieży itp., gdy znajduje się ono we wspólnej z inną rodziną lub rodzinami nieruchomości? W takiej sytuacji mamy do czynienia z częścią budynku, której jesteśmy właścicielem oraz strefami i elementami należącymi do przestrzeni wspólnej. Jak i kto powinien wykupić ubezpieczenie, gdy boimy się, że np. zalegający śnieg spowoduje uszkodzenie dachu? Właściciele ostatniej kondygnacji czy wszyscy mieszkańcy budynku?
A w zabudowie bliźniaczej czy możemy ubezpieczyć tylko pół dachu? Dylematów dotyczących zakresu ubezpieczenia jest wiele. Mieszkanie w kilkurodzinnym budynku stanowi część wydzieloną do wyłącznego użytku danej rodziny. Natomiast niewydzielonymi przestrzeniami wspólnymi są według Ustawy o własności lokali te części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali – jest to wspólna strefa wejścia, schody, elewacja, dach itp.
Ubezpieczenie budynku na współwłasność
Jeśli właściciele mieszkań są osobami fizycznymi i użytkują nieruchomość na cele mieszkalne, najdogodniejszą sytuacją jest porozumienie między mieszkańcami i ubezpieczenie wspólne. Wówczas obejmuje ono cały budynek. Wszyscy sąsiedzi występują zarówno jako ubezpieczający, jak i ubezpieczeni. Na polisie może widnieć tylko jedno nazwisko osoby, na którą jest wystawiona, dlatego konieczne jest sporządzenie załącznika zawierającego dane współwłaścicieli, wraz z procentowym ich udziałem. Podział składki jest klarowny i proporcjonalny. W takiej sytuacji wszyscy współwłaściciele budynku są uprawnieni do otrzymania odszkodowania. Uzyskają wypłatę proporcjonalną do wysokości udziału we wspólnej nieruchomości. Czyli w bliźniaku będzie to po ½ kwoty, a np. w czterorodzinnym budynku wyniesie ona ¼. Jeśli mieszkania mają nieproporcjonalne powierzchnie lokali, wysokość procentowego udziału w nieruchomości określa zapis w akcie notarialnym. Można też razem na jednej polisie ubezpieczyć części wspólne, a oddzielnie każdy lokator ubezpiecza tylko własne mieszkanie. Zasady postępowania względem wspólnej nieruchomości reguluje kodeks cywilny. Warto wiedzieć, że w świetle prawa budowlanego budynek z wydzielonymi dwoma lokalami mieszkalnymi to w nomenklaturze nadal dom jednorodzinny.
Polisa indywidualna
Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie uzyskać konsensus z sąsiadami, każdy z mieszkańców może mieć inne priorytety. Wówczas mamy możliwość ubezpieczenia tylko naszej części budynku, czyli własnego mieszkania. W artykule 198 kodeksu cywilnego działu dotyczącego współwłasności znajdziemy zapis mówiący o tym, że każdy ze współwłaścicieli danego budynku może rozporządzać swoim udziałem bez zgody sąsiadów, co oznacza, że mamy pełne prawo podpisać polisę ubezpieczeniową dotyczącą jedynie swojego mieszkania. Ubezpieczyciel ustala wysokość ubezpieczenia adekwatnie do wartości udziału osoby ubezpieczanej we własności całego budynku. Jest to możliwe nawet w domu jednorodzinnym, gdzie mieszka kilka pokoleń. Nie dotyczy to jednak małżonków, którzy są postrzegani jako współwłaściciele tej samej części domu. Wysokość ewentualnego odszkodowania ustala się jako udział w szkodzie w proporcji do udziału we własności całej nieruchomości osoby ubezpieczonej. Niestety, nawet jeśli postanowimy ubezpieczyć cały budynek bez udziału sąsiadów, wówczas przy wypłacie odszkodowania każdy z właścicieli otrzyma proporcjonalną do swej własności kwotę, nawet ten, który nie opłacił polisy.
Zdj. 2. Jeśli właściciele mieszkań są osobami fizycznymi i użytkują nieruchomość na cele mieszkalne, najdogodniejszą sytuacją jest porozumienie między mieszkańcami i ubezpieczenie wspólne.
UBEZPIECZENIE DOMU W BUDOWIE
Czy polisa na dom w budowie się opłaca?
Ubezpieczenie budowy domu ma w swoich ofertach wiele firm ubezpieczeniowych. Umowę z ubezpieczycielem podpisuje się w momencie, gdy dom jest już budowany. Za dom w budowie można też uznać nadbudowę lub rozbudowę domu istniejącego. Zanim zdecydujemy się wykupić polisę, powinniśmy najpierw zastanowić się, czy potrzebujemy takiej ochrony i czy jest ona opłacalna. Jeśli budujemy z kredytu, ubezpieczenie domu w budowie będzie wymagane przez bank, jeśli ze środków własnych, jest dobrowolne. Zanim zdecydujemy się na wykupienie polisy, trzeba dokładnie porównać oferty ubezpieczycieli, koncentrując się na sprawdzeniu jej zakresu ochrony. Cena ubezpieczenia będzie zależała od tego, na jaką kwotę zostanie ubezpieczona nieruchomość, Wpływa na nią też lokalizacja domu, czas trwania polisy i ewentualnych rozszerzeń zakresu ubezpieczenia. Koszt polisy można sprawdzić, korzystając z kalkulatorów, jakimi dysponują internetowe porównywarki ubezpieczeń.
Polisy ubezpieczające dom w budowie zwykle zawierane są na okres 12 miesięcy, następnie taką polisę można przedłużyć na kolejny rok. Gdy termin wygaśnięcia polisy nie pokrywa się z terminem odbioru technicznego, mamy dwa rozwiązania – zmienić w umowie przedmiot ubezpieczenia na dom mieszkalny (i skorzystać z niedostępnych wcześniej rozszerzeń), pokrywając różnicę w składce lub wystąpić do ubezpieczyciela o zwrot niewykorzystanej składki.
Co można ubezpieczyć na budowie?
Ubezpieczenie obejmuje swym zakresem dom, ale nie tylko. Często uwzględnia też inne budynki na posesji, elementy małej architektury trwale połączone z gruntem, szambo i ogrodzenie działki. Ochronie nie będzie natomiast podlegał sam teren, na którym budujemy dom. Ubezpieczenie budowy gwarantuje nam odszkodowanie w przypadku pożaru, uderzenia pioruna, wybuchu czy nawet katastrofy pojazdu powietrznego lub naziemnego, gradobicia, trzęsienia ziemi. To zakres podstawowy, który za dopłatą można poszerzyć o powódź, huragan, osuwiska itp. Umowy z ubezpieczycielami warto dokładnie czytać, bo często najważniejsze ich fragmenty wyszczególnione są mikroskopijną czcionką. Nie zdziwmy się, gdy ubezpieczyciel wymieni w polisie tak zwaną kwotę udziału własnego. To nasz wkład na pokrycie kosztów szkody, odjęty od sumy wypłaconego odszkodowania.
Wyłączenia od ubezpieczenia budowy
Zazwyczaj zakres ochrony nie obejmuje zalania deszczem, podtopienia w wyniku podniesienia poziomu wód gruntowych, przepięcia. Niestety domy w budowie są zbyt często na to narażone i ubezpieczyciele o tym doskonale wiedzą, więc nie chcą ryzykować finansowo. Firmy wyłączają też spod ochrony błędy konstrukcyjne zaistniałe na etapie projektowania budynku. Nie wypłacą też ani grosza za szkody powstałe w wyniku prowadzenia prac budowlanych. Wyłączeniu podlegają także szkody powstałe w wyniku aktów terroryzmu, działań wojennych czy niepokojów społecznych. Dopóki dom nie ma okien, drzwi i bramy garażowej, nie ubezpieczymy go również przed kradzieżą w podstawowej stawce, niektóre firmy mają w ofercie takie rozszerzenie polisy po dodatkowej opłacie. Firmy nie chcą też ubezpieczać sprzętu, materiałów i narzędzi budowlanych składowanych w jakiejś komórce na placu budowy, a tym bardziej pozostawionych „pod chmurką”. Czasami odszkodowanie za kradzież będzie nam przysługiwało, ale tylko jeśli mamy podpisaną umowę z firmą ochroniarską i dom jest podłączony do systemu monitoringu. Ubezpieczyciele z reguły nie chcą obejmować ochroną budów na terenach zalewowych lub szkód górniczych, a jeśli już, to ustalają w tych przypadkach bardzo wysokie ceny za wykupienie polisy.
