Architektura współczesnych budynków jednorodzinnych opiera się na prostych formach, elegancji i szyku dodają jej m.in. nowoczesne materiały elewacyjne, które łączą w sobie walory estetyczne i funkcjonalne. Wysoką pozycję zajmują płyty włókno-cementowe – są trwałe, odporne na warunki atmosferyczne, a przede wszystkim mają ogromną siłę w budowaniu nowoczesnego wizerunku domu!
Nawet budynek mający prostą bryłę może stać się interesujący dzięki nietuzinkowemu wykończeniu. Dlatego projektanci i inwestorzy coraz chętniej zastępują tynk innymi, efektownie wyglądającymi materiałami tradycyjnie stosowanymi np. jako pokrycia dachowe lub nowoczesnymi wyrobami o innowacyjnym składzie. Inspiracją są często realizacje z budownictwa przemysłowego i użyteczności publicznej, gdzie krycie ścian blachą, betonem architektonicznym czy płytami kompozytowymi ma już swoją tradycję. Z tego typu budownictwa na ściany naszych domów przywędrowały również płyty włókno-cementowe. Nie ustępują estetyką tradycyjnemu tynkowi czy innym materiałom, takim jak klinkier, kamień elewacyjny czy drewniana oblicówka. Pozbawiony azbestu włókno-cement nowej generacji staje się coraz bardziej popularnym materiałem, głównie dzięki odporności na zawilgocenia i korozję biologiczną oraz potencjałowi, jaki tkwi w różnorodnej strukturze, dostępności w wielu formatach i bogactwie kolorystyki.
Płyty włókno-cementowe – skład materiału
Płyty włókno-cementowe produkuje się z cementu zbrojonego włóknem celulozowym tzw. włókno-cementu. Cement zapewnia płytom trwałość i wytrzymałość, włókna celulozowe nadają płytom elastyczność, a jednocześnie stanowią swoiste zbrojenie, które zwiększa ich wytrzymałość. Elastyczność płyt sprawia, że można je układać na powierzchniach obłych, tj. ścianach zaokrąglonych. Pozostałymi składnikami płyt włókno-cementowych są włókna PVA (czyli przetworzone włókna poliwinylu), krzemionka i kreda. Aby zoptymalizować właściwości produktu, dodaje się również domieszki, np. mączkę wapienną czy zmielone płyty włókno-cementowe pochodzące z recyklingu. Płyty poddawane są działaniu pary wodnej pod wysokim ciśnieniem, co zwiększa ich twardość i wytrzymałość. Poza tym są niepalne, odporne na działanie warunków atmosferycznych oraz biochemicznych. Elewacja z nich wykonana nie butwieje ani nie ulega zagrzybieniu. Płyty z włókno-cementu w okresie upałów i dużego nasłonecznienia ograniczają przenikanie ciepła do wnętrza budynku, a w okresie niskich temperatur przeciwdziałają skraplaniu pary wodnej na wewnętrznej powierzchni płyt (ochrona pomieszczeń przed zawilgoceniem i zagrzybieniem). Zapewniają również dobrą izolację akustyczną, która umożliwia redukcję dźwięków z zewnątrz. Chronią także pomieszczenia przed przeciągami, zapewniając jednoczesny dopływ świeżego powietrza. Płyty mogą być wykończone laminatem, kruszywem kamiennym lub pomalowane, są też dostępne w stanie surowym do samodzielnego wykończenia.
Rodzaje płyt włókno-cementowych
Okładziny elewacyjne z włókno-cementu mogą mieć różne formaty, kolory i faktury. Płyty produkowane są zarówno jako małe płytki o wymiarach 30 x 30 cm, 60 x 60 cm, jak i wielkowymiarowe o wymiarach nawet 1,5 x 3 m – wielkość elementów wpływa na wizerunek elewacji domu. Małe często imitują elewację wykonaną z gontu, łupka czy innych ciemnych płytek kamiennych. Wielkoformatowe płyty cementowe mogą naśladować elewację z płyt kamiennych czy betonu architektonicznego. Płyty włókno-cementowe mają grubość od 3,2 do 18 m; zależnie od tego 1 m2 okładziny waży 10-18 kg. Płyty najczęściej wykończone są kilkoma powłokami poliuretanowo-akrylowymi, mogą być barwione w masie, wykonane z zewnętrzną warstwą fakturową (imitującą drewno, kamień), z efektem metalicznym, perłowym czy połyskującym, malowane po zamontowaniu lub nawet tynkowane. Do wyboru mamy powłoki silnie kryjące i w żywej kolorystyce lub delikatne, z prześwitującą strukturą włókien. Dostępne są też płyty fabrycznie zagruntowane (w takim przypadku wymagają pomalowania lub pokrycia tynkiem cienkowarstwowym).
Montaż płyt włókno-cementowych
Montaż płyt włókno-cementowych nie jest trudny, jednak jest to materiał dość drogi w porównaniu z np. tynkiem, dlatego jeśli nie mamy doświadczenia w jego układaniu, lepiej powierzyć go fachowcom. Płyty najczęściej układa się na ruszcie – drewnianym lub stalowym – na ociepleniu ułożonym metodą lekką suchą. Jest to typowy przykład konstrukcji dwuwarstwowej z ociepleniem, w której do ściany domu mocuje się ruszt (do niego będą montowane płyty okładzinowe), a między jej elementami układa się ocieplenie. Montując płyty, należy odsunąć je od warstwy ocieplenia i pozostawić otwory wentylacyjne. Pozwoli to wyeliminować ewentualną wilgoć, która może gromadzić się na elewacji. Dodatkowo w elewacji należy zostawić otwory wentylacyjne – informacji o tym, jak dużo powinno ich być i w jakich miejscach muszą się znaleźć można szukać u producenta okładziny. Układając płyty wielkoformatowe, należy również pozostawić szczeliny dylatacyjne (ich wielkość określa producent materiału), które zapobiegną odkształcaniu się czy pękaniu materiału. Szczeliny wypełnia się profilami aluminiowymi lub taśmami uszczelniającymi. Ze szczelin możemy zrezygnować jedynie, gdy płyty układane są na zakład.
Rozwiązania systemowe – od producenta na plac budowy
Płyty przeznaczone do układania w jednej płaszczyźnie dostępne są w wersji z niewidocznymi systemami mocowań (tylną stronę płyt mocuje się na konstrukcjach aluminiowych). Systemy takie składają się z indywidualnie dociętych płyt fasadowych z otworami z tylnym wyżłobieniem oraz specjalnych kołków do niewidocznego montażu. Płyty układane na zakładkę można mocować do rusztu tak, by mocowanie było widoczne lub ukryte – zależnie od gustu inwestora. Płyty elewacyjne mogą być dostarczone na budowę przycięte na odpowiedni wymiar, gotowe do instalacji, jak również mogą być cięte na budowie przy pomocy standardowych narzędzi budowlanych, zgodnie z instrukcjami producenta.
zdjęcia: K. Jankowska, fotolia.com
