Oświetlenie ogrodowe ma wyznaczonych wiele zadań - nie tylko ułatwia nam ono przebywanie oraz poruszanie się w tej przestrzeni po zmroku, ale także buduje nastrojową atmosferę. W tych rolach doskonale sprawdzą się lampy stojące. Trudno wyobrazić sobie dobrze zaaranżowany ogród bez oświetlenia sztucznego.
W każdym jego zakątku mogą być montowane nowoczesne lampy stojące. To dzięki nim po zmierzchu możemy podziwiać uroki otoczenia czy też bezpiecznie korzystać z traktów komunikacyjnych. Poza zapewnieniem bezpieczeństwa równie ważna jest dekoracyjna rola tego typu oświetlenia. To ono podkreśla po zmroku urodę roślin, ich kompozycyjne zestawienia – podświetlone zyskują nowy wymiar. Lampy mogą być bardzo dyskretne, schodzą wówczas na dalszy plan, ale są często także same w sobie ozdobą przestrzeni.
LAMPY NA MIARĘ ZADAŃ
Oprawy stojące należą do wyjątkowo funkcjonalnych – można nimi doświetlić nawet najbardziej oddalone od domu strefy posesji. Są montowane na rabatach, traktach ogrodowych, tarasach czy podestach wejściowych. Dzięki nim nie potkniemy się o pozostawione przez dzieci czy niefrasobliwych ogrodników zabawki oraz sprzęt ogrodniczy. Lampy tego rodzaju mogą mieć zróżnicowaną wysokość, ale do przydomowych ogrodów najchętniej wybierane są dość niskie, co doskonale współgra z najczęściej niewielką powierzchnią posesji oraz skalą nasadzeń. Wysokość opraw za-zwyczaj wynosi od 45 do 150 cm i ma wpływ na wielkość powierzchni, jaką oświecą. Światło, które dają, jest poniżej poziomu oczu i nie razi, natomiast doskonale podkreśla i uwypukla rośliny, a przy tym wyraźnie oświetla nawierzchnie. Dostępne są także lampy o wysokości do 200 cm i bardzo dużym polu działania. Najlepiej komponują się z wysokimi krzewami oraz drzewami, których w przydomowych ogrodach nie ma zazwyczaj wiele.
ATRAKCYJNE KSZTAŁTY
Design opraw stojących jest odpowiedzią na dominujące minimalistyczne aranżacje ogrodów. Słupki i lampy stojące oraz cokołowe mają przeważnie wzory inspirowane bardzo prostymi geometrycznymi figurami. Lampy nowoczesne przyjmują formy prostopadłościanów, sześcianów lub walców zakończonych kloszami. Mogą być też zintegrowane ze źródłami światła umieszczonymi po bokach. Klosz może być elementem powtarzającym kształt podstawy, wpisanym w nią lub też jej wyrazistym zwieńczeniem. Często spotykane wzory to lampy kule lub sześciany, które świecą całą swoją powierzchnią, dając bardzo efektowne światło w postaci rozświetlonej bryły. Takie minimalistyczne oświetlenie nie konkuruje z rzeźbionymi formami roślin, a jedynie tworzy dla nich efektowne tło. Najrzadziej są wykorzystywane stojące lampy rustykalne nawiązujące designem do tradycyjnych gazowych.
Zdj. 2. Często spotykane wzory to lampy kule lub sześciany, które świecą całą swoją powierzchnią, dając bardzo efektowne światło w postaci rozświetlonej bryły.
ZAWSZE BEZPIECZNE
Oświetlenie montowane w wilgotnym lub narażonym na wilgoć podłożu nie może zagrażać naszemu życiu i zdrowiu, dlatego najważniejsze jest, by spełniało wymogi bezpieczeństwa. Koniecznie zwróćmy uwagę na jego IP. Ten wskaźnik dotyczy wytrzymałości lamp na działanie czynników zewnętrznych – ich odporności na wilgoć i wnikanie ciał obcych, pyłów oraz innych zabrudzeń. Symbolom literowym towarzyszą dwie cyfry – pierwsza mówi o pyłoszczelności, druga o odporności na wilgoć (wodę). Im są one wyższe, tym lepiej. Słupki oświetleniowe powinny mieć stopień ochrony nie mniejszy niż IP44. Tak oznaczone oprawy można jednak stosować wyłącznie w miejscach zadaszonych, takich jak tarasy, balkony, altany czy rabaty usytuowane pod wysuniętym okapem. W otwartej przestrzeni należy montować lampy z IP65, natomiast nad wodą oprawy IP67. Warto też sprawdzić ich klasę ochronności – oznaczona jest ona cyfrą rzymską i określa izolację elektryczną. Powinny one mieć II klasę ochronności, zaś te do podświetlenia oczek wodnych – III.
Warto wiedzieć!
Wybierając lampy do ogrodu, należy zwrócić uwagę na sposób ich instalacji. Niektóre wymagają montażu na fundamentach lub innych wytrzymałych podłożach. Konieczne jest rozprowadzenie instalacji, co najlepiej wykonać na etapie zakładania ogrodu. Na tarasie można zastosować cokołowe lampy mobilne z kablem zasilającym, którym można czerpać energię przez gniazdo wtykowe zamontowane np. w ścianie budynku. Modele przenośne z grotem ziemnym, które wbijamy tam, gdzie akurat chcemy oświetlić przestrzeń, są dobrym rozwiązaniem na rzecz zmian aranżacji w ogrodzie.
Zdj. 3. Oświetlenie montowane w wilgotnym lub narażonym na wilgoć podłożu nie może zagrażać naszemu życiu i zdrowiu.
LAMPY NA LATA
Deszcz, śnieg, promieniowanie UV, zmiany temperatury, silne wiatry to tylko niektóre czynniki sprzyjające szybszemu starzeniu się lamp ogrodowych. By im sprostać, oprawy wykonuje się z materiałów trwałych, odpornych na warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej są to metale oraz ich stopy – dominują stal szlachetna, miedź, mosiądz, a także aluminium. Są one odporne na korozję. Do wyjątkowo trwałych należą także lampy kamienne oraz wykonane z tworzyw sztucznych, takich jak żywice oraz poliwęglan. Te z żywicy są polecane do ogrodów usytuowanych nawet w trefie nadmorskiej – nie korodują bowiem pod wpływem działania soli morskiej. Klosze lamp ogrodowych mogą być wykonane ze szkła lub z tworzywa, np. bardzo odpornego na warunki zewnętrzne i uszkodzenia mechaniczne z polimetakrylanu metylu, czyli szkła akrylowego.
Zdj. 6. Klosze lamp ogrodowych mogą być wykonane ze szkła lub z tworzywa, np. bardzo odpornego na warunki zewnętrzne i uszkodzenia mechaniczne z polimetakrylanu metylu, czyli szkła akrylowego.
WAŻNE ŹRÓDŁO ŚWIATŁA
Do chętnie stosowanych należy oświetlenie z wymiennymi źródłami światła. Najczęściej to różnego rodzaju „żarówki” z tradycyjnym dużym gwintem E27 lub E14. Popularne są także lampy ze źródłami światła z trzonkami G23, GU10 oraz 2G11. Takie gwinty mają zarówno tradycyjne świetlówki oraz halogeny, jak i coraz częściej wykorzystywane lampy LED. Te ostatnie warto stosować nie tylko ze względu na energooszczędność – świecą przez ponad 50 tys. godzin, ale też dlatego, że są bardzo odporne na uszkodzenia mechaniczne. Do trwałych należą również lampy stojące ze zintegrowanym z oprawą nowoczesnym wzornictwie, których design utrudnia lub nawet uniemożliwia wymianę żarówki.
Na opinię funkcjonalnych, ekonomicznych i ekologicznych zapracowały sobie też lampy solarne. Mogą być one wyposażone w akumulator, który magazynuje zebraną w ciągu dnia energię słoneczną w postaci elektrycznej. Mogą być też zasilane baterią ładowaną energią słoneczną. Na takie lampy możemy się zdecydować, nawet gdy ogród jest już wykończony, a także w miejscach, gdzie doprowadzenie instalacji elektrycznej sprawi problem. Minusem lamp solarnych jest słabsza jakość światła – zazwyczaj nie jest ono zbyt mocne, a to sprawia, że najczęściej służą do oświetlenia punktowego lub wyznaczania traktów. Najlepiej zdecydować się na ich montaż na stanowiskach z wystawą południową.
Warto wiedzieć! Funkcjonalne czujki!
Słupki oświetleniowe często są wykorzystywane na ogrodowych traktach. W takim przypadku światło powinno włączać się jedynie, gdy jest potrzebne. Taką funkcję ma oświetlenie z czujnikiem ruchu. Oszczędzaniu energii służą także stojące lampy ogrodowe z czujnikiem zmierzchu. Najczęściej działają na podczerwień – wykrywają zmiany temperatury wokół czujnika, które przekazywane są do włącznika, po czym światło się włącza – w przypadku czujnika ruchu na określony czas. Warto, by lampy nie działały, gdy w ogrodzie pojawią się drobne zwierzęta. Istotny jest też zakres działania czujnika ruchu. Zależy on m.in. od kąta detekcji – może on wynosić 120°, ale dostępne są również słupki z kątem wykrywania 360°. Niektóre lampy z czujnikiem ruchu są wyposażone w funkcję przełączania trybu działania czujnika ruchu na tryb światła stałego, co docenimy choćby organizując ogrodowe przyjęcie.
