Budowa domu to duża inwestycja. Wybierając projekt, rozważamy często, jakie rozwiązania przyniosą nam oszczędności. Jednym z kluczowych elementów jest liczba kondygnacji, a także koncepcja domu dwukondygnacyjnego, które wiążą się z formą dachu.
Konstrukcja dachu i jego pokrycie to istotne elementy w kosztorysie budowy domu. Wybór jego formy, powierzchni połaci, elementów dekoracyjnych, okien w nim umieszczonych oraz materiałów wykorzystanych do budowy dachu będzie mieć znaczący wpływ na wysokość koniecznego do zgromadzenia budżetu. Różnice w wydatkach możemy też zaobserwować przy wyborze między dachem płaskim a spadzistym, choć dotyczy to głównie porównania najprostszych rozwiązań. Trzeba przy tym pamiętać, że wybór kształtu dachu nie zawsze zależy od inwestora. Może się okazać, że na naszym terenie lokalne warunki zagospodarowania przestrzennego wymagają budowy domu o pochyleniu dachu np. większym niż 30o. Wówczas możliwe jest tylko wybudowanie budynku o spadzistym dachu.
im mniej skomplikowany dach, tym mniejsze będą koszty jego realizacji
Rodzaje dachów a liczba kondygnacji domu
Każdy budynek, niezależnie od liczby kondygnacji może być przekryty dachem stromym lub płaskim. Do przeważających kształtów wśród dachów spadzistych należą dachy dwu-, cztero- lub wielospadowe – te o mniejszym kącie nachylenia połaci wykorzystuje się najczęściej do przekrycia domów z poddaszem użytkowym. Płaski dach to taki, którego kąt nachylenia wynosi mniej niż 12o – kryje się nimi zazwyczaj domy piętrowe oraz – rzadziej – parterowe. Konstrukcja dachu stromego musi pod względem konstrukcyjnym sprostać takim zadaniom jak utrzymaniu ciężaru pokrycia (np. dachówki) oraz zapobiegać niekorzystnym działaniom warunków atmosferycznych, w tym przede wszystkim silnym wiatrom. Dach płaski, czyli stropodach, jest narażony na większe obciążenia opadów atmosferycznych, np. zalegającego zimą śniegu i musi wykazywać się bardzo wysoką izolacyjnością ze względu na dłuższy czas odprowadzania wody opadowej z jego powierzchni. Koszt budowy w dachu dużej mierze zależy od zastosowanych materiałów, termoizolacji, dodatkowego wyposażenia itp., jednak biorąc pod uwagę standardowe rozwiązania dach płaski będzie nieco tańszy od stromego.
Budowa dachu stromego a koszty budowy domu
Choć więc dom z poddaszem użytkowym uważany jest jest za najbardziej ekonomiczny w eksploatacji – stosunek kubatury do powierzchni budynku jest tu najbardziej optymalny pod względem np. zapotrzebowania na energię grzewczą – to już jego budowa nie należy do najtańszych, właśnie ze względu na koszt wykonania dachu. Dach stromy stanowi przegrodę zewnętrzną o dużej powierzchni, która jest jednym z większych procentowo miejsc ucieczki ciepła z wnętrza domu – straty energii przez dach dochodzą do 25% wszystkich strat ciepła. Aby więc również pod względem izolacyjnym stromy dach spełniał swoje funkcje, musi być dobrze ocieplony, a im więcej załamań połaci, tym większe ryzyko powstawania mostków termicznych – miejsc ucieczki ciepła. Obowiązuje tu więc prosta zasada – im bardziej skomplikowany dach i większa liczba połaci, tym koszty budowy wyższe. Prosty dach dwuspadowy zawsze będzie tańszym rozwiązaniem niż skomplikowany wielospadowy. Dodatkowymi wydatkami – i to niezależnie od kształtu dachu – będą wszystkie elementy rozbudowujące dach, takie jak wole oczka czy lukarny. Koszty dachu stromego podnosi jednak nie tylko liczba połaci i detali, ale także rodzaj pokrycia. Gont bitumiczny czy niektóre rodzaje pokryć blaszanych znacznie obniżą cenę, podczas gdy dachówka ceramiczna ją podniesie. Skomplikowany dach wielospadowy będzie też wymagał licznych obróbek blacharskich, a w przypadku zastosowania systemowych dachów ceramicznych również drogich elementów wykańczających kalenice, grzbiety, okapy itp.
Całkowity koszt wykonania dachu jest uzależniony od rodzaju pokrycia dachowego
Dach płaski – kiedy jest wyborem ekonomicznym
Dach płaski ze względu na mniejszą powierzchnię niż spadzisty pozwala na mniejszą ucieczkę ciepła z budynku, co przekłada się na oszczędności w czasie eksploatacji – to dlatego ten kształt dachu zalecany jest również w budownictwie energooszczędnym. Jednak na etapie budowy dach płaski nie w każdej wersji jest wyborem ekonomicznym. Najczęściej wykonuje się stropodach jako konstrukcję żelbetonową ze zbrojonej płyty betonowej lub prefabrykatów żelbetowych. Konstrukcja stalowa może być wykonana na dwa sposoby. Pierwsza metoda polega na ułożeniu belek dachowych bezpośrednio na dźwigarach nośnych, które przenoszą obciążenia. Drugim rozwiązaniem jest zastosowanie stalowych kratownic – stanowią one swoisty układ nośny i są bardzo wytrzymałe. Tradycyjna konstrukcja dachu budowanego wznoszonego jako tzw. jako stropodach wentylowany nie jest droga. Na stropie układa się wówczas izolację termiczną, którą od izolacji przeciwwilgociowej oddziela pustka powietrza, zapewniająca cyrkulację powietrza – pod tym względem konstrukcja stropodachu przypomina dach stromy. Dużo wyższy koszt jest wiąże się z budową tzw. dachu odwróconego, którego izolacja przeciwwodna znajduje się pod warstwą ocieplenia. Taki sposób krycia stropodachów stał się możliwy dopiero po wprowadzeniu na rynek izolacji styropianowej odpornej na trwałe zawilgocenie – w postaci płyt hydro oraz polistyrenu ekstrudowanego. Jest to jednak konstrukcja pewniejsza – dach przenosi duże obciążenia, będzie konieczna, gdy na dachu zamierzamy wykonać choćby taras, ogród lub basen.
Ze względu na wykonawstwo i materiały, które muszą tu być najwyższej jakości, nie jest to inwestycja tania. Łatwiej też znaleźć fachowców specjalizujących się w dachach stromych niż płaskich. Konkurencja na rynku budowlanym pozwoli też na wybór tańszej ekipy. Jeśli chodzi o stropodach nie wolno oszczędzać na fachowcach, nie decydujmy się także na wybór tanich materiałów izolacyjnych. Pod tym względem koszt dachu płaskiego może przewyższyć całość inwestycji przy dachu dwuspadowym. To właśnie ze względu na wymagający dach płaski w konstrukcji dachu odwróconego na piętrowych budynkach zastępowany jest dachem stromym o małym spadku.
zdjęcia: K. Jankowska
