Jaki był rok 2018 i jaki będzie rok 2019?

Od wielu lat, na łamach rozpoczynającego dany rok „Głosu PSB”, dzielimy się z czytelnikami refleksją nad minionym sezonem i próbą ogólnej prognozy tego, co budowlaną społeczność może czekać w nadchodzących 12 miesiącach.
W naszej branży, niemal co roku, pogoda, zmiany cen czy ogólne nastroje społeczne i sytuacja polityczna mają istotny wpływ na jej ostateczną kondycję. Mimo tych trudności, po raz kolejny, w oparciu o dane makroekonomiczne oraz opinie wielu przedsiębiorców staramy się nakreślić spodziewany trend nadchodzących zmian.
Zanim sformułujemy prawdopodobny, naszym zdaniem, scenariusz sytuacji w sektorze budownictwa mieszkaniowego, spójrzmy bliżej na to, co działo się w nim przez ostatnie 12 miesięcy.

JAK KSZTAŁTOWAŁ SIĘ POPYT NA KRAJOWYM RYNKU?

Dystrybucja materiałów budowlanych, jak każda branża, cechuje się swoistą sezonowością. Przez wiele lat sprzedaż w miesiącach szczytowych (lato i wczesna jesień) była 2–2,5-krotnie wyższa od okresu zimowego (styczeń-luty). W roku 2018 wstąpiło znaczące spłaszczenie krzywych sezonowych, w wyniku czego ów stosunek zmniejszył proporcje i wyniósł 1,7–2 do 1. To efekt ograniczonej podaży usług wykonawczych – nie było wyraźnej koncentracji prac remontowo-budowlanych latem, tylko zaczynano je znacznie wcześniej i trwały dłużej. W detalu miesiącem o zdecydowanie najwyższej sprzedaży niemal zawsze był lipiec, w minionym roku poziom popytu na towary związane z utrzymaniem domu i ogrodu niewiele zmieniał się od kwietnia do października. Z kolei mile zaskoczyło zapotrzebowanie na materiały tzw. ciężkiej budowlanki w październiku czyniąc ten miesiąc szczytem sprzedaży, w całym sezonie. Takiej sytuacji branża nie notowała od wielu lat. Wykres 1 odzwierciedla podobieństwa i różnice oraz skalę popytu w obu kanałach sprzedaży Grupy PSB w latach 2017–2018.

W roku 2018 sprzedaż firmy będącej partnerem Grupy PSB wzrosła średnio o 9,8%. Ponieważ większość podmiotów prowadzi market Mrówka, a część przekształciła swoje hurtownie w centra budowlane pod marką Profi, możemy pokazać jak przeciętnie radziły sobie te typy placówek. W składzie Grupy PSB roczne przychody wzrosły średnio o 9,4%, a w Profi aż o 16,6%, z kolei w markecie Mrówka dodatnia dynamika sprzedaży wyniosła 6,9%. Różnice efektów pomiędzy formami placówek w poszczególnych miesiącach przedstawia wykres 2. Jak widać trendy dynamik popytu są podobne w obu kanałach sprzedaży, jednak kanał tradycyjny odnotował zdecydowanie wyższą dynamikę roczną od kanału detalicznego. Duży wpływ na to miały wzrosty cen wielu materiałów tzw. ciężkiej budowlanki. Poza styczniem, marcem i październikiem dynamiki w poszczególnych miesiącach były znacznie bardziej stabilne niż w poprzednich latach. Dynamika sprzedaży w kanale detalicznym miała poziom porównywalny do roku 2017, jednak warto podkreślić, że w latach wcześniejszych przeciętna Mrówka „rosła” w tempie dwucyfrowym. Spowolnienie dynamiki wydatków konsumpcyjnych polskiego społeczeństwa dotyczy wielu branż. W minionym roku pewien wpływ miał na to także zakaz niedzielnego handlu.

SPRZEDAŻ CENTRALI WG GRUP PRODUKTOWYCH – CZĘŚCIOWA KORELACJA Z CENAMI

Drugi rok z rzędu liderem wzrostu sprzedaży w centrali PSB była płyta OSB – ponad 30-procentowy skok ewidentnie był związany ze wzrostem cen. Podobnie było z wiceliderem, tj. materiałami ściennymi (+28%) – chociaż tu korelacja cenowo-popytowa była niższa. Widać ją wyraźnie w innych grupach – izolacje termiczne (+18%), farby (+13%), otoczenie domu (+10%), cement (+9%) – wykres 3. Odmienna sytuacja nastąpiła w towarach, które uplasowały się na końcu rankingu dynamiki sprzedaży, tj. w izolacjach wodochronnych (+2%), stolarce (+2%), dachach (+1%) i artykułach motoryzacyjnych (+0,4%). Ich ceny wzrosły znacznie wyżej niż popyt. Sprzedaż, przez centralę PSB, materiałów ze środka omawianego rankingu wzrosła o ok. 8–20%. 
Łączne przychody PSB ze sprzedaży materiałów dla budownictwa oraz domu i ogrodu po dwunastu miesiącach 2018 r. były wyższe o 13% od osiągniętych w analogicznym okresie roku poprzedniego.  

CENY – KOLEJNY SEZON PODWYŻEK

Rok 2017 był pierwszym od długiego czasu sezonem podwyżek cen – nie były one bardzo wysokie, tylko w 3 grupach towarowych nieznacznie przekroczyły 10%, w kolejnych czterech wyniosły 3–6% zaś w pozostałych były mniejsze niż 2%. Spadły ceny elektryki i oświetlenia. W roku 2018, w dalszym ciągu, taniały wyroby tej grupy asortymentowej, choć nieznacznie (–0,9%). Natomiast najbardziej wzrosły ceny płyt OSB (niemal 28%) i materiałów ściennych (13,5%). Pozostałe materiały zdrożały w stosunku jednocyfrowym i kształtowały się następująco: izolacje termiczne (+8,6%), otoczenie domu (+5,7%), farby, lakiery (+4,5%), cement, wapno (+4,1%), izolacje wodochronne (+3,3%), dachy, rynny (+2,7%), chemia budowlana (+2,3%), wykończenia (+1,9%), stolarka (+1,9%), instalacje, ogrzewanie (+1,8%), narzędzia (+1,7%), motoryzacja (+1,7%), ogród, hobby (+1,1%), sucha zabudowa (+1,0%), wyposażenie, AGD (+0,8%), płytki, łazienki, kuchnie (+0,3%) oraz dekoracje (+0,2%).
Ogólnie można stwierdzić, że ceny materiałów tzw. ciężkiej budowlanki wzrosły o ok. 7% zaś sektora dom i ogród o ok. 1,5%. 

WSTĘPNE WYNIKI GRUPY PSB

Na koniec 2018 r. Grupę PSB tworzyło 397 firm handlowych, dysponujących łącznie 304 składami materiałów budowlanych, 285 sklepami PSB Mrówka oraz 61 placówkami PSB Profi. W omawianym okresie sieć detaliczna powiększyła się o 16 marketów, zaś 8 hurtowni zostało przekształconych w nowoczesne centra PSB Profi.
Wstępnie szacowane, skumulowane przychody ze sprzedaży materiałów budowlanych całej Grupy PSB osiągnęły w 2018 r. pułap 6,8 mld zł i były o 11,4% wyższe od osiągniętych w roku poprzednim. Należy jednak podkreślić, że łączne przychody podmiotów tworzących PSB są wyższe o ponad 1 miliard, pochodzą z tytułu innej działalności, jaką prowadzi spory odsetek naszych partnerów – sprzedaż paliw, nawozów, deweloperka, wykonawstwo, produkcja, transport, hotelarstwo.
Warto zauważyć, że 83% partnerów PSB odnotowało wzrosty, zaś w 17% podmiotów nastąpiły spadki przychodów. W roku 2016 proporcje te wyglądały gorzej: 74/26.
Grupa PSB konsekwentnie rozwija swoją strategię rozwoju marketów Mrówka i Mini-Mrówka. W 2018 roku przychody całej sieci detalicznej, w wyniku wzrostu popytu oraz uruchomienia nowych placówek, wzrosły aż o 20%, osiągając poziom 2,2 mld zł.
Z kolei, całkowite przychody centrali – Grupy PSB Handel S.A., osiągnęły poziom 2,7 mld zł i były o 13% wyższe niż przed rokiem. 

PODSUMOWANIE

1. W minionym sezonie, przeciętna firma partnera Grupy PSB zwiększyła swoje przychody ze sprzedaży na potrzeby budownictwa o niemal 10%.
Dokładnie taką dynamikę krajowego rynku dystrybucji prognozowaliśmy na łamach Głosu PSB przed rokiem.
2. W roku 2018 nastąpił dalszy wzrost popytu na, od dawna ożywionym, rynku mieszkaniowym, szczególne rekordy biło budownictwo deweloperskie.
3. Problemem numer jeden w branży budowlanej były niedobory kadr wykonawczych w stosunku do skali planowanych inwestycji.
4. Znacząco wzrosły ceny wielu produktów tzw. ciężkiej budowlanki – średnio o ponad 7%. Z kolei produkty służące do utrzymania domów i ogrodów zdrożały o ok. 1,5%.
5. Nasiliły się opóźnienia w dostawach materiałów wznoszeniowych – ścian i niektórych izolacji termicznych.
6. Wzrosły ceny usług budowlano- -montażowych – różnie w różnych specjalizacjach, ale znacząco bardziej niż ceny materiałów budowlanych.

JAKI BĘDZIE SEZON 2019 DLA HANDLU MATERIAŁAMI BUDOWLANYMI?

1. Ogólna liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto w 2018 roku, osiągnęła wieloletni, co najmniej dwudziestoletni, rekord. Wyniosła niemal 222 tysiące, tj. o 7,7% więcej niż w także rekordowym 2017 roku. Wówczas jednak dynamika wzrostu sięgnęła 16%. Wydane pozwolenia również osiągnęły swoje maksimum od początku obecnego wieku – 257 tysięcy pozytywnych decyzji administracyjnych oznaczało jednak tylko 2,7% wzrost, rok wcześniej owa dynamika sięgnęła pułapu 18%. Wiele wskazuje na to, że w roku 2019 lub najpóźniej w kolejnym sezonie, nastąpi zmiana trendu. Już bowiem w roku 2018 część firm deweloperskich odnotowała spadek sprzedaży mieszkań.
2. Jednak zeszłoroczna skala i dynamiki wzrostu rozpoczętych inwestycji oraz pozwoleń pozwalają na, w dalszym ciągu, optymistyczną prognozę sprzedaży materiałów dla nowo budowanych domów i mieszkań w rozpoczynającym się sezonie.
3. W końcówce roku 2018 wystąpił dość wyraźny spadek popytu na kredyty mieszkaniowe – trudno jednak o jednoznaczne stwierdzenie, iż w tym obszarze szczyt koniunktury mamy za sobą.
4. Prognozy makroekonomiczne dla Polski są w dalszym ciągu dość optymistyczne, choć gorsze niż przez rokiem – większość ekspertów prognozuje wzrost PKB na poziomie 3,7%, inflację na poziomie 2,15%. Wzrost płac realnych o 6,9%, bezrobocie 5,6%, inwestycje 5,5%, konsumpcja prywatna 3,8%, stopa referencyjna NBP 1,5%.
5. Rekordowo niskie bezrobocie i spory wzrost płac realnych to istotne czynniki mogące stymulować wydatki konsumentów na bieżące utrzymanie swoich posesji. Jednak z drugiej strony dalsze zmniejszenie liczby dni handlowych może lekko studzić tempo wzrostu tych wydatków.
6. Potrzeby mieszkaniowe Polaków są ciągle niezaspokojone – jednak realizacja rządowych programów pomocy w tym zakresie, w minionym roku, nie przyniosła zapowiadanych efektów i nie widać realnych szans na poprawę w roku 2019.
7. Ceny zasadniczych materiałów budowlanych będą dalej wzrastać, aczkolwiek dużo będzie zależało od cen energii – w tej chwili trudno tu o miarodajne przewidywania. W dalszym ciągu większych podwyżek należy oczekiwać po stronie usług wykonawczych.
8. Prognozy koniunktury, formułowane przez firmy wykonawcze, są nadal optymistyczne – mają duży portfel zleceń na rok 2019 we wszystkich obszarach swoich usług i jednocześnie podkreślają niedostatek wykwalifikowanych pracowników.
9. Na tle powyższych przesłanek można szacować, iż tegoroczny popyt na materiały w budownictwie mieszkaniowym indywidualnym wzrośnie o ok. 8–10%.
10. Grupa PSB będzie dynamicznie rozwijać swoją sieć handlową – w tym roku planujemy otwarcie ok. 30 Mrówek, przyjęcie kilku kolejnych hurtowni budowlanych oraz przekształcenie kilku dotychczasowych składów w nowoczesne centra budownictwa pod nazwą PSB Profi.

Mirosław Lubarski