Wstawianie nadproża należy do standardowych robót budowlanych. Jednak podczas remontu lub przebudowy domu może pojawić się konieczność montażu lub wymiany nadproża w istniejącej ścianie. Jak prawidłowo wstawić nadproże w istniejącej ścianie?
Wykonanie nadproża w istniejącej ścianie wymaga od wykonawcy dobrej znajomości roli konstrukcyjnej tego elementu budynku. Nadproże to umieszczone nad otworem w ścianie wzmocnienie, którego zadaniem jest przenoszenie obciążenia znad otworu na sąsiadujące z nim mury. Umieszcza się je nad drzwi i oknami oraz nad każdym otworem, który może osłabiać konstrukcję budynku, jak np. otwarte przejście między pomieszczeniami. Wzmocnienie w postaci nadproża zmniejsza ryzyko zawalenia się ściany czy zniszczenia okien lub drzwi. Montaż lub wymianę nadproża w starym domu wykonuje się, gdy na przykład powiększamy okna lub drzwi wejściowe albo montujemy drzwi wewnętrzne w ścianie działowej nośnej. Takich sytuacji jest wiele – wynikają one na przykład z mody na większe przeszklenia. Montaż nadproża w istniejącej ścianie w każdym przypadku wiąże się z ingerencją w konstrukcję budynku, może więc wymagać konsultacji konstruktora, a w niektórych sytuacjach uzyskania pozwolenia na budowę.
Wstawianie nadproża w ścianie zewnętrznej – ważna wytrzymałość i izolacja
Nadproże montuje się w ścianie nad otworem okiennym równolegle do parapetu lub progu drzwi balkonowych lub tarasowych. Jeśli wstawiamy nowe nadproże w starym domu, pamiętajmy że wszystkie wzmocnienia w ścianie zewnętrznej powinny być też izolowane termicznie– pozostawienie tego elementu bez termoizolacji spowoduje, że będzie on mostkiem termicznym – miejscem o zwiększonej utracie ciepła z budynku. Nadproże będące mostkiem termicznym ulega też zawilgoceniu, co prowadzi również do osłabienia jego parametrów wytrzymałościowych, a w dalszej perspektywie może nawet doprowadzić do pęknięcia i zawalenia się murów.
Dobór rodzaju nadproża, które ma być zamontowane w istniejącej ścianie, zależy od szerokości otworu oraz od ciężaru podpieranej konstrukcji. Im nowe okno ma być większe, tym nadproże musi być mocniejsze. Trzeba też pamiętać, że nowe nadproże spełni swoje zadanie, gdy będzie na całej długości ciągłe. Dlatego nie powinno się sztukować belek, czyli wstawiać krótkich elementów pomiędzy stare nadproże. Najlepiej stare nadproże najlepiej skuć, a w jego miejsce wstawić nowe.
Naproże do zamontowania w istniejącej ścianie najczęściej wykonuje się z dwóch połączonych stężeniami stalowych ceowników lub dwuteowników grubości 1,6-2 mm. Gdy rozpiętość otworu ma szerokość do 2 m, nadproże może mieć mniejszą nośność – można je wykonać z dźwigarów o przekroju kątowym. Aby nie dochodziło do pękania elementów przy podporach, ważna jest także odpowiednia wysokość belek, która decyduje w dużej mierze o nośności kształtowników stalowych – niższe nadproże może nie poradzić sobie z obciążeniami. Dobiera się ją, sprawdzając wytrzymałość na zginanie, która odpowiada za ugięcie oraz na ścinanie. Maksymalne ugięcie w środkowej części, czyli tzw. strzałka ugięcia belki, nie może być większe niż 1/350 długości mierzonej w świetle otworu. Wysokość belek dobiera się również do wymiarów materiałów murowych czyli pustaków czy bloczków, z których jest wymurowana ściana, po to, aby nie trzeba było ich ciąć. Obwiązuję tu jednak zasada – wysokość belek można zwiększyć, ale nie wolno jej zmniejszać. Wymieniając dwa mniejsze okna na jedno większe, trzeba pamiętać też, że słupek rozdzielający otwory pełni bardzo ważną rolę konstrukcyjną – podpiera strop i ścianę wyższej kondygnacji. Nie wolno go zlikwidować bez uprzedniego zabezpieczenia konstrukcji nośnym nadprożem, które przejmie obciążenia nad nowym szerokim oknem.
Nadproże w istniejącej ścianie – wzmocnienie wewnętrznej ściany nośnej
Podczas remontu domu często dochodzi do zmiany układy wnętrz, zmniejszania ich i powiększania a także zmiany traktów komunikacyjnych. Pociąga to za sobą konieczność powiększenia starych otworów drzwiowych czy też zrobienia nowych. Gdy plany te dotyczą ściany nośnej, konieczna może być również wymiana starego nadproża na nowe lub montażu nadproża w istniejącej ścianie. W sytuacji wykuwania nowego otworu na drzwi nadproże musi być wykonane przed wykuciem otworu – w przeciwnym razie może dojść do ugięcia się stropu, a nawet zawalenia domu. Zagrożenie to może być szczególnie duże w budynku, w którym nie były wykonane wieńce stropowe, a sam strop układano na niezwiązanych ze sobą belkach stalowych. Nadproże do zamontowania w istniejącej ścianie najlepiej wykonać z dwuteowych belek stalowych – ich wysokość najczęściej wynosi 16-18 cm. Przed zamontowaniem belek wykuwa się bruzdy po obu stronach ściany. Osadzone w nich belki – najpierw po jednej, a następnie po drugiej stronie otworu – zalewa się betonem. Po jego związaniu można zacząć wykuwać otwór od góry. Belki powinny opierać się na ścianach po bokach otworu na głębokość co najmniej 10 cm z każdej strony.
