Jak przeprowadzić remont starego pokrycia papowego dachu?

Nowe pokrycie dachu skośnego przeprowadzone z użyciem papy mocowanej mechanicznie. Na zewnętrznej stronie pokrycia posypka mineralna została tak ułożona, że przypomina pokrycie z dachówki. Konieczne jest zastosowanie profesjonalnych łączników mechanicznych oraz szczelne wykonanie zakładów podłużnych

Pokrycia papowe doskonale zabezpieczają szczelność zarówno dachów płaskich, jak i skośnych. Nowoczesna technologia konserwacji lub naprawy materiałów bitumicznych gwarantuje ich wieloletnie, bezproblemowe użytkowanie.

Zanim zapadnie decyzja o remoncie dachu krytego papą, konieczna jest ocena stanu istniejącego pokrycia. Przed laty papami były kryte przede wszystkim dwa rodzaje dachów: płaskie, głównie na budynkach typu „kostka”, pochodzących z lat 60. i 70. oraz skośne na domach wybudowanych w tym samym okresie i starszych. Każdy z nich w różny sposób sygnalizuje konieczność przeprowadzenia remontu pokrycia. W przypadku dachów płaskich będą to przede wszystkim purchle, czyli pęcherze wypełnione rozgrzanym powietrzem i parą wodną pochodzącą z zawilgoconych warstw dachowych. Stanowią one dowód na to, że dach nie był dostatecznie wentylowany, a wilgoć pod papą wskutek parowania spowodowała powstanie purchli. Na dachach płaskich i skośnych niepokojącymi sygnałami mogą być przecieki oraz pęknięcia pokrycia papowego, zarówno strukturalne, świadczące o pracy podłoża i źle dobranej papie, jak i powierzchniowe świadczące o zestarzeniu się pokrycia.

Gonty papowe są pokryciem specjalnie przeznaczonym do krycia dachów skośnych zarówno nowych jak i remontowanych.

KONSERWACJA CZY WYMIANA

Na wstępie musimy odpowiedzieć sobie na pytanie czy dach pokryty papą wymaga jedynie konserwacji, czy też konieczne jest położenie nowego pokrycia. Trzeba zaznaczyć, że układanie nowego pokrycia z papy rzadko wymaga zrywania starego. W miarę możliwości trzeba tego unikać, ponieważ utylizacja starej papy jest kłopotliwa i droga. Poza tym stare pokrycie, oczywiście odpowiednio przygotowane, stanowi dobrą bazę do układania nowego. Podczas remontu dachu krytego papą zwykle okazuje się, że stare obróbki blacharskie wymagają wymiany. Do dachu budowanego 20–30 lat temu używano zazwyczaj blachy ocynkowanej. Dziś ta blacha jest zazwyczaj skorodowana, dlatego nie warto pozostawiać starych obróbek kominów i attyk, jak również rynien i rur spustowych. Modyfikowane papy na włókninach poliestrowych są trwalsze niż blacha, można więc zrezygnować z wykonywania obróbek blacharskich na zakończeniach pionowych komina czy attykach i zastąpić je papą.

NAPRAWA DACHU PŁASKIEGO

Za taki uważany jest dach o kącie nachylenia mniejszym niż 20°. W przypadku niewielkich zniszczeń powierzchni dachu polegających głównie na zestarzeniu się powierzchni bitumicznej (charakterystyczna siatkowa struktura spękań powierzchni), można ją zakonserwować stosując specjalistyczne masy bitumiczne modyfikowane elastomerami SBS. Spękania powstające na pokryciach z papy, to wynik oddziaływania promieniowania UV. Słońce sprawia, że łańcuchy węglowodorów, z których zbudowana jest masa bitumiczna, ulegają skróceniu i rozbiciu na mniejsze. Na skutek tego procesu możliwe staje się odparowywanie asfaltu, w wyniku czego na papie pojawia się siatka spękań. Użycie do konserwacji mas dyspersyjnych lub modyfikowanych bitumicznych preparatów rozpuszczalnikowych może opóźnić konieczność ułożenia nowego pokrycia dachowego nawet o 4–6 lat. Gdy na dachu płaskim występują purchle, wtedy położenie nowej papy staje się koniecznością. Zaczynamy od likwidacji purchli. Należy ostrożnie przeciąć je, najlepiej przy dobrej, słonecznej pogodzie i pozwolić wyschnąć podłożu pod nimi. Najczęściej na stropie, pod pokryciem dachu płaskiego, ułożonych jest kilka warstw ocieplenia, w domach nowszych jest to wełna mineralna lub styropian, w starszych trociny. Wymiana zawilgoconego ocieplenia nie jest konieczna, pod warunkiem, że podczas remontu pokrycia wykonana zostanie jego prawidłowa wentylacja. Najpierw jednak należy przeprowadzić odkrywkę podłoża i sprawdzić stopień jego zawilgocenia. Jeśli jest on wysoki, podłoże trzeba ponawiercać zwykłym wiertłem o średnicy 10 mm, dość gęsto (10 odwiertów na 1 m2), aby wilgoć z dachu szybko odparowała.

Obróbki papowe kominów na dachu płaskim. Zabezpieczenie czapy kominowej można wykonać z użyciem pap zgrzewalnych modyfikowanych SBS - są znacznie trwalsze od obróbek blacharskich. Instrukcje obróbek kominowych dostępne są na stronie internetowej producenta pokryć papowych

Do zasadniczego remontu powinniśmy użyć nowoczesnych pap modyfikowanych elastomerem SBS, które mają zdolność nie tylko równomiernego rozłożenia ciśnienia pary wodnej na całej powierzchni dachu, ale i jego wentylacji oraz odprowadzenia nadmiaru pary wodnej spod pokrycia. Są to specjalistyczne papy, posiadające na swojej spodniej powierzchni system kanałów wentylacyjnych oraz pasma klejowe. Zazwyczaj do przeprowadzenia remontu pokrycia dachu płaskiego wystarczy zastosowanie pokrycia jednowarstwowego. Możliwe jest również ułożenie pokrycia dwuwarstwowego – będzie ono znacznie trwalsze. Papy układamy na przygotowane wstępnie podłoże, zagruntowane podkładem bitumicznym. Sama operacja układania papy z funkcją wentylacji podłoża odbywa się za pomocą palnika gazowego i wymaga udziału doświadczonego dekarza. Szczególnie ważne jest, aby nie doszło do zasklepienia kanałów wentylacyjnych na spodzie. W przypadku układania pap z funkcją wentylacji mówimy raczej o ich aktywacji termicznej aniżeli o zgrzewaniu. Należy również zwrócić uwagę na obróbki kominów, anten, wywietrzaków dachowych, wyłazów i okolicy okapu.
Instrukcje układania pap zazwyczaj są dostępne na stronach internetowych ich producentów.

Papa z funkcją wentylacji podłoża - na spodzie papy widoczne są kanały wentylacyjne w charakterystycznym czerwonym kolorze oraz czarne pasma klejące papę do podłoża

NAPRAWA DACHU SKOŚNEGO

Stare dachy skośne pokryte są przeważnie kilkoma warstwami papy (asfaltowej lub smołowej) na tekturze lub welonie szklanym, ułożonymi na deskowaniu, a następnie wielokrotnie konserwowane środkami niewiadomego pochodzenia. Przed rozpoczęciem remontu konieczna jest kontrola deskowania. Sygnałem ostrzegawczym są przede wszystkim deski uginające się pod stopami osób chodzących po dachu. Może to świadczyć o tym, że zostały one nadwątlone przez szkodniki drewna lub uległy zbutwieniu. Nawet, gdy na dachu nie ma miejsc uginających się, konieczne jest wykonanie odkrywki i sprawdzenie stanu deskowania. W tym celu w starym pokryciu papowym wycina się otwór o wymiarach 0,5 x 0,5 m2. Wszystkie uszkodzone elementy deskowania lub więźby, przed ułożeniem nowego pokrycia, trzeba bezwzględnie wymienić. Przed remontem dachu ważne jest też ustalenie, czy był on wcześniej konserwowany smołą czy masą asfaltową. Te dwie substancje różnią się pochodzeniem i składem chemicznym. Smoła jest produktem uzyskiwanym z węgla, natomiast lepik – z asfaltu. Produktów asfaltowych nie można układać na smołowe – smoła mięknie już w temperaturze 60°C, a asfalt dopiero w 80°C, dlatego ułożenie pap zgrzewalnych na podłożu smołowanym jest niemożliwe. Także układanie pap zgrzewalnych na dachach skośnych jest niemożliwe ze względu na nachylenie powierzchni dachu – papa pod wpływem własnego ciężaru zsunie się. Dlatego do przeprowadzenia kompleksowego remontu pokrycia dachu skośnego należy użyć materiałów do tego zaprojektowanych.

Pokrycie dachu gontami bitumicznymi możliwe jest również na połaciach zakrzywionych i pionowych powierzchniach

Ciekawą alternatywą jest zastosowanie gontów bitumicznych – pokrycia dachowego specjalnie przygotowanego dla dachów skośnych. Posiadają one różnorodne kształty i szeroką paletę kolorystyczną. Mocuje się je do dachu za pomocą gwoździ papowych. Inną propozycją jest użycie specjalistycznych pap mocowanych mechanicznie. Niektóre z nich posiadają ciekawy rysunek zewnętrznej powierzchni, który z odległości kilkudziesięciu metrów jest łudząco podobny do pokrycia z dachówki lub blachodachówki.
Papy do mocowania mechanicznego montuje się do dachu wkrętami do drewna z łbem krzyżowym, (nie należy używać gwoździ papowych) stosując bardzo duże, owalne podkładki 8 x 4 cm. Jest to konieczne, gdyż tego typu papy są grube i ciężkie, więc pod własnym ciężarem rozdarłyby się i obsunęły z połaci dachu. Z tego samego powodu wkręty z podkładkami powinny być bardzo gęsto rozmieszczone, co 15–20 cm wzdłuż całego zakładu podłużnego. Zakład, który powinien mieć 12 cm szerokości, zgrzewa się tak, by spod niego nie było widać żadnych łączników mechanicznych. Konieczność zgrzewania zakładów, w przypadku dachu krytego papą ułożoną na deskowaniu powoduje, że inwestorzy obawiają się układania tego rodzaju pap na dachach skośnych. Po to, by zminimalizować niebezpieczeństwo pożaru, wzdłuż zgrzewanych zakładów trzeba ułożyć pasy zwykłej papy o szerokości 30 cm, która ochroni stare warstwy pokrycia oraz deskowanie przed zapaleniem. Dekarz podczas pracy ze zgrzewarką powinien mieć zawsze w zasięgu ręki gaśnicę. Papy do mocowania mechanicznego mają specjalnie zaprojektowaną wewnętrzną osnowę, która zapewnia współpracę z dynamicznie pracującym podłożem deskowym.
Zastosowanie nowoczesnych pokryć papowych to wprawdzie jednorazowo znaczny wydatek, ale prawidłowe wykonanie konserwacji lub naprawa pokrycia zgodnie z instrukcją producenta, to dla inwestora spokój na lata.