Gwintowanie to technika obróbki metali, a niekiedy innych twardych materiałów, dzięki której uzyskujemy odpowiednio ukształtowane gwinty umożliwiające wykonanie bardzo trwałych połączeń. Jak gwintować prawidłowo?
Gwintowanie może być zewnętrzne w przypadku prętów i wewnętrzne w odniesieniu do otworów.Gwintowanie otworów umożliwia uzyskanie w otworze odpowiednich nacięć, w których możemy zamontować pożądaną śrubę, gwintowanie prętów polega na wykonaniu na pręcie nacięć, dzięki którym nadamy prętowi formę śruby.
Gwintowanie – dobór narzędzi
Zanim przystąpimy do gwintowania, musimy określić, czy do naszej pracy potrzebny będzie gwintownik ręczny czy też mechaniczny. Aby wykonać gwintowanie ręczne, musimy się zaopatrzyć w specjalny uchwyt, w formie pokrętła. Najlepiej wybrać model z dobrej jakościowo stali, który będzie zaprojektowany do pracy z gwintownikami o różnych średnicach. Gwintowanie ręczne wymaga też użycia gwintowników prostych, które współdziałają z uchwytem. Tworzą one trójelementowy zestaw: używany jako pierwszy podczas wykonywania nacięć narzynak – poznamy go po jednym nacięciu, kolejny w wykonywaniu prac jest zdzierak, określany jako gwintownik pośredni i wyróżniony dwoma nacięciami i stosowany jako ostatni wykańczak, którego rolą jest nadanie nacięciom ostatecznego szlifu. W przypadku wykonywania gwintowania ręcznego na prętach, trzeba się wyposażyć w specjalną narzynkę ślusarską, czyli wieloostrzowe narzędzie, najczęściej okrągłe, nakładane na gwintowany element.
Gwintowanie mechaniczne wymaga od nas posiadania wiertarki, a także gwintowników maszynowych prostych albo skrętnych wysokiej jakości, które w odróżnieniu od ręcznych pozwalają ukształtować nacięcia przy pomocy jednego narzędzia. Gwintowniki proste są używane do wykonania gwintów przelotowych, natomiast skrętne umożliwiają gwintowanie otworów nieprzelotowych oraz przelotowych.
Niezależnie od tego czy zdecydujemy się na gwintowanie ręczne czy mechaniczne, najlepiej, gdy używane przez nas gwintowniki są wykonane ze stali szybkotnącej proszkowej o dużej sztywności, odporności na ścieranie i wyjątkowo ostrych krawędziach tnących. Pamiętajmy też o komplecie wierteł dostosowanych średnicami do gwintów. Potrzebny jest też olej lub specjalny smar do gwintowania. Pomocne mogą się okazać obecne w warsztatach zaawansowanych majsterkowiczów imadło, szlifierka do gwintów, tokarka czy frezarka.
Jak gwintować otwory
Gwintowanie otworów, czyli gwintowanie wewnętrzne polega na wykonaniu nacięć w uprzednio wywierconym wiertłem otworze. Pamiętajmy by średnica zastosowanego wiertla odpowiadała średnicy gwintu. Kompatybilność wiertła i gwintu określimy na podstawie tabeli gwintów i średnic wierteł. Po wywierceniu otworu w zaplanowanym przez nas miejscu, a przed gwintowaniem powinno się posmarować otwór przygotowanym wcześniej olejem lub smarem do gwintowania. Następnym etapem będzie umieszczenie w uchwycie zgodnie z kolejnością gwintowników prostych – poczynając od narzynaka, a skończywszy na wykańczaku. Każdy z gwintowników powinien być osadzony w otworze uchwytu w pionie. Po ich stabilnym osadzeniu możemy kręcić uchwytem w prawo. Istotne jest by po wykonaniu pełnego obrotu zgodnie z ruchem wskazówek zegara , pamiętać o niewielkim ruchu wstecznym – takie działanie służy odłamaniu i usunięciu wiórów, a tym samym chroni przed zniszczeniem gwintu. Ostatni krok to nadanie przy pomocy wykańczaka szlifu wykonanemu nacięciu.
Jak gwintować pręty
Gwintowanie prętów określane jako gwintowanie zewnętrzne. Polega na wykonywaniu nacięć na prętach. Do ich zrobienia wykorzystamy narzynkę. Należy ją stabilnie osadzić jak najgłębiej w specjalnej oprawce (uchwycie). Nacinanie gwintu odbywa się poprzez nakręcanie jej na pręt, uprzednio posmarowany olejem lub smarem do gwintowania. Podczas pracy wykonujemy takie same obroty, jak w przypadku gwintowania otworów, czyli po pełnym obrocie w prawo, należy pamiętać o odkręceniu pokrętła w przeciwnym kierunku, co sprawi, że powstałe podczas nacinania prętu wióry zostaną usunięte. Po wykonaniu gwintu na określoną długość możemy odkręcić narzynkę z prętu. Wykonanie nacięć będzie łatwiejsze, jeśli wcześniej sfazujemy część pręta, która ma być gwintowana.
