Wydawać by się mogło, że instalacja elektryczna w ogrodzie potrzebna jest wyłącznie do oświetlenia. Jednak poza nim niezbędne są także inne punkty elektryczne. Dobrze zaplanowana instalacja elektryczna zapewnia zarówno wygodę, jak i bezpieczeństwo w przydomowej strefie.
Instalacja elektryczna w ogrodzie powinna być dobrze przemyślana i nie może stwarzać żadnego zagrożenia dla użytkowników ogrodu. Jest to szczególnie ważne, ponieważ na posesji możliwość dostania się wody do urządzeń czy przypadkowego uszkodzenia instalacji jest dużo większa niż w domu, ponadto dochodzi wpływ czynników atmosferycznych. Projektowanie i wykonanie instalacji elektrycznej w ogrodzie zaczynamy od ustalenia, jakie odbiorniki prądu będą nam potrzebne. Nie jest to łatwe zadanie, dlatego skorzystajmy z pomocy architekta krajobrazu i elektryka z uprawnieniami.
Planowanie instalacji elektrycznej
Ustalmy, gdzie i jakie lampy chcemy zainstalować, następnie zdecydujmy, które z nich będą podłączone do automatycznych sterowników, np. włączników zmierzchowych lub czujników ruchu. Tę grupę lamp należy podłączyć do innego obwodu niż lampy włączane ręcznie. Oprócz gniazda na ścianie domu, warto mieć jeszcze jedno w głębi ogrodu. Przyda się podczas korzystania z kosiarki, piły czy odkurzacza ogrodowego, zasilanego prądem. Może być umieszczone wśród rabat albo na przykład w altanie. Wtedy do tej instalacji można podłączyć także oświetlenie altany.
Instalacja elektryczna jest też potrzebna, jeżeli na przykład chcemy mieć domofon, wideofon czy automatycznie otwieraną bramę. Bez zasilania prądem nie uruchomi się również automatyczne nawadnianie. Także oczko wodne musi mieć doprowadzoną instalację elektryczną, bez niego nie zadziałają pompy, filtry czy lampy.
Ustalają przebieg przewodów, warto wziąć pod uwagę rozmieszczenie utwardzonych ścieżek, aby w razie konieczności odkrycia kabla nie niszczyć nawierzchni.
Napięcie sieciowe
Zewnętrzna instalacja elektryczna najczęściej wykorzystuje napięcie 230 V. Instalacja elektryczna o napięciu 230 V przyda się do zasilania lamp (w tym żarówek energooszczędnych), sprzętu ogrodniczego, pomp do tłoczenia wody do fontanny (jeśli ich wewnętrzna instalacja jest hermetycznie zamknięta). Musi jednak ona spełniać wymogi bezpieczeństwa. Przede wszystkim obwód zasilający lampy i inne odbiorniki w ogrodzie musi być zabezpieczony dwoma automatycznymi wyłącznikami: nadmiarowo-prądowym (dobiera się go po ustaleniu, jaką mocą obciążają instalację wszystkie podłączone do niej odbiorniki) i różnicowo-prądowym (który chroni przed ewentualnym porażeniem). Wyłączniki montowane są w rozdzielnicy domowej lub umieszcza się je bliżej odbiornika prądu.
Do takiej instalacji potrzebne są przewody o zwiększonej odporności napięciowej (oznaczone symbolem YKY) i przekroju żył 2,5 mm2. Do zasilania pojedynczego obwodu wystarczy kabek trójżyłowy (najczęściej stosowany), ale do zasilania trzech obwodów konieczny będzie pięciożyłowy. Przewód należy zakopać w ziemi na głębokości minimum 70 cm. Musi być zabezpieczony przed mechanicznym uszkodzeniem – najlepiej wciągnąć go w rurkę osłonową stalową lub z PVC. Przebieg kabla w gruncie oznacza się pasem niebieskiej folii, umieszczonym na głębokości 25-35 cm pod powierzchnią terenu. Dla bezpieczeństwa przewody powinno układać się wzdłuż linii prostych i w odległości nie mniejszej niż 80 cm od rur wodociągowych.
Zewnętrzna instalacja elektryczna – napięcie bezpieczne
Czasami warto skorzystać z napięcia bezpiecznego, czyli obniżonego za pomocą transformatora do 24 czy 12 V. Takie napięcie ma tę ogromną zaletę, że w razie uszkodzenia przewodów nic nie zagraża człowiekowi i zwierzętom przebywającym w pobliżu. Napięcie bezpieczne służy do zasilania domofonu, wideofonu, lamp do oczek wodnych oraz znacznej grupy pomp. Nie może być natomiast wykorzystane, jeśli chcemy zastosować oświetlenie energooszczędne. Spośród różnych źródeł światła nadają się do tego tylko diody LED. Przekrój żył w przewodzie dobieramy do długości instalacji oraz jej obciążenia. Liczba żył zależy od tego, iloma obwodami będziemy chcieli niezależnie sterować. Przewody układamy w gruncie na dowolnej głębokości i w dowolny sposób. Aby zabezpieczyć je przed uszkodzeniami podczas prac w ogrodzie, warto kable umieścić w karbowanej rurce ochronnej.
Trudne miejsca w zewnętrznej instalacji elektrycznej
Zdarza się, że mimo najlepszych chęci instalacja elektryczna będzie krzyżować się z rurami wodociągowymi, kanalizacyjnymi oraz gazowymi. W takim przypadku przewody należy włożyć w rurę osłonową (PVC, gładkie lub elastyczne, karbowane) – jej końce powinny sięgać minimum po 50 cm w obie strony poza miejsce skrzyżowania, średnica rur musi być co najmniej 50% większa od średnicy kabla. Odległość w pionie między kablem a krzyżującym się z nim lub biegnącym równolegle do niego rurociągiem nie może być mniejsza niż 50 cm. Odległość w poziomie między dwoma kablami ułożonymi równolegle musi wynosić co najmniej 10 cm. Przepusty przez ściany i stropy wykonuje się z rur PVC lub stalowych. W ścianach zewnętrznych układa się je z lekkim spadkiem do zewnątrz i uszczelnia, aby zapobiec dostawaniu się wody opadowej do wnętrza domu.
zdjęcia: AdobeStock
