Przepuszczalność powietrzna w przegrodach zewnętrznych

Przepuszczalność powietrza dotyczy wielu materiałów budowlanych i konstrukcji. Zależy od struktury i gęstości materiału oraz wielkości pęknięć czy otworów w przegrodach budowlanych. Powietrze przenika w dwie strony – na zewnątrz budynku lub do wewnątrz. Gdy powietrze zewnętrzne w sposób niekontrolowany, przypadkowy, samoistny przepływa do wewnątrz przez otwory i nieszczelności w przegrodach zewnętrznych budynku mówimy o infiltracji powietrza. Odpowiednio eksfiltracja to ucieczka ciepła wewnętrznego. Oba te zjawiska występują jednocześnie i mogą mieć dodatni lub ujemny wpływ na mikroklimat panujący w naszym domu. 

Jak dochodzi do infiltracji i eksfiltracji powietrza

Nadmierna, niekontrolowana przepuszczalność powietrza powstaje w wyniku różnicy ciśnień, która może być spowodowana różnicą temperatury między temperaturą powietrza w pomieszczeniu a tą panującą na zewnątrz budynku. Jeśli temperatura wewnątrz pomieszczenia jest wyższa niż zewnętrzna, to wskutek różnicy ciężarów właściwych (gęstości powietrza) ciepłego i zimnego, powstają różnice ciśnień spowodowane ruchem powietrza – ciepłe powietrze wewnątrz pomieszczenia ma mniejszą gęstość od powietrza zewnętrznego. W związku z czym dochodzi do zasysania powietrza zewnętrznego (zimnego) przez szczeliny przegród do budynku (infiltracja). Natomiast cieple powietrze unosi się do góry i ucieka przez przegrody zewnętrzne (eksfiltracja). Także wiatr ma wpływ na różnicę ciśnień. Wiejąc napiera na przegrodę w wyniku czego powstaje różnica ciśnień między wnętrzem budynku a otoczeniem. To z kolei powoduje przepływ powietrza przez wszystkie nieszczelności osłony zewnętrznej budynku, przy czym po nawietrznej stronie domu zimne powietrze wnika do środka (infiltracja), a po zawietrznej ciepłe powietrze ucieka na zewnątrz (eksfiltracja).

Negatywne skutki infiltracji i eksfiltracji

Infiltracja i eksfiltracja powietrza zachodzą w wyniku przenikania powietrza do pomieszczeń przez: porowate elementy budowlane, nieszczelności powstałe podczas osadzania okien i drzwi lub ich wadliwą konstrukcję, pęknięcia elementów budynków lub nieszczelności w ich połączeniach (np. nieszczelne przepusty i kanały kablowe), nieszczelności izolacji termicznej ścian i dachów oraz izolacji przeciwwiatrowej. Nadmierna infiltracja powoduje zaburzenia wentylacji – może zmienić oczekiwany przepływ powietrza i zwiększa straty ciepła zimą. Latem ważna jest infiltracja dachu, która przekłada się na przegrzewania pomieszczeń usytuowanych na poddaszu. Na ilość wymienianego powietrza mają wpływ: jakość konstrukcji, różnica ciśnień, a także prędkość i kierunek wiatru. Eksfiltracja największą rolę odgrywa zimą, ponieważ wynikiem jej działania są straty ciepła oraz wychłodzenie pomieszczeń.

Szczelność powietrzna w budynku według przepisów

Szczelność na przenikanie powietrza jest wymogiem wobec budynków wymaganym przepisami. W Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie znajdujemy zalecenie, aby „przegrody zewnętrzne nieprzezroczyste, złącza między przegrodami i częściami przegród (między innymi połączenie stropodachów lub dachów ze ścianami zewnętrznymi), przejścia elementów instalacji (takie jak kanały instalacji wentylacyjnej i spalinowej przez przegrody zewnętrzne) oraz połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza”. Przepisy precyzują też wymogi szczelności, co do niektórych konkretnych elementów budynku. Przepuszczalność określa się za pomocą tzw. współczynnika przepuszczalności powietrza a, który podaje ilość powietrza w m³ przenikającego przez przegrodę w czasie 1 godz. (m³/m²×h). Np. w przypadku ścian osłonowych określa się 5 klas w zależności od wartości maksymalnego ciśnienia próbnego. Przepuszczalność powietrza dla okien i drzwi balkonowych określana jest w 4 klasach – w domach jednorodzinnych powinny one mieć klasę szczelności 3 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności powietrza okien i drzwi. Dla okien i drzwi balkonowych w budynkach wysokościowych przepuszczalność powietrza musi odpowiadać odpowiada klasie 4 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności powietrza okien i drzwi.

zdjęcie tytułowe: Fakro