Przegrodom piwnicy zagraża ze wszystkich stron woda i wilgoć – zagrożeniem są opady deszczu i śniegu, ale przede wszystkim woda gruntowa. Dlatego też należy zadbać o prawidłową izolację piwnicy. Prace te wykonywane są na samym początku budowy domu, więc wszelkie późniejsze poprawki są już niemożliwe.
Chociaż obecnie stosowane materiały budowlane są trwałe, to niestety, jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone, nie będą wstanie oprzeć się wilgoci i wodzie. Te wnikając w strukturę ścian czy podłóg, niszczą strukturę i wywołują korozję przegród budowlanych, ponadto tworzą doskonałe środowisko do rozwoju grzybów i pleśni. Aby tego uniknąć, należy szczególnie zadbać o wszystkie warstwy ścian i podłóg w piwnicy – mimo że (a właśnie dlatego) będą niewidoczne i zakryte. Jak więc powinna wyglądać izolacja piwnicy od zewnątrz? Czy izolacja piwnicy od wewnątrz jest możliwa?
Izolacja piwnicy a poziom wód gruntowych
Hydroizolacja piwnicy musi być poprzedzona badaniami gruntowo-wodnymi – od poziomu ustabilizowanego lustra wody gruntowej zależy, jak będzie wyglądać izolacja ścian piwnicy, a także podłogi.
Niski poziom wód gruntowych – to najmniej wymagające warunki, gdyż części podziemnie budynku narażone są jedynie na krótkotrwały kontakt z wodą opadową, filtrowaną przez grunt. Pozioma izolacja piwnicy wykonywana jest najczęściej z jednej warstwy zgrzewalnej papy modyfikowanej SBS na osnowie z włókniny poliestrowej. To tzw. izolacja lekka.
Zmienny poziom wód gruntowych – jeżeli poziom wody okresowo się podnosi, np. podczas wiosennych roztopów lub jesiennej słoty, to należy wykonać wzmocnioną izolację piwnicy (izolacja średnia), czyli stosujemy minimum 2 warstwy papy. Taką hydroizolację dociskamy ścianką dociskową.
Wysoki poziom wody gruntowej – w takim przypadku najlepiej zrezygnować z piwnicy, a jeśli nie możemy tego uniknąć, to izolację piwnicy (izolacja ciężka) wykonujemy jak szczelną wannę zewnętrzną.
Pozioma i pionowa izolacja piwnicy
Piwnicę przed wodą i wilgocią zabezpieczamy, układając izolację pionową (na ścianach zewnętrznych od strony gruntu) i poziomą (na ławach fundamentowych oraz pod podłogą na gruncie). Pracę możemy rozpocząć, dopiero gdy beton na ławach zwiąże. Usuwamy wszelkie nierówności o ostrych krawędziach i fazujemy krawędzie zewnętrzne. Co ważne, izolacja pozioma i pionowa muszą się ze sobą łączyć – połączenie musi być szczelne, aby wilgoć i woda nie miały szansy się przecisnąć. Izolację poziomą możemy wykonać z papy bitumicznej – pasy układamy z 10-centymetrowym zakładem, lub folii hydroizolacyjnej – niezbędny jest 20-centymetrowy zakład. Ponadto warto dodatkowo wzmocnić styk izolacji podłogi i ławy fundamentowej – sprawdzi się papa na tkaninie technicznej o szerokości 3 cm. Pionowa izolacja ściany piwnicy powinna być wyprowadzona minimum 30 cm powyżej terenu i koniecznie musi łączyć się z izolacją poziomą ściany układaną pod stropem parteru.
Izolacja piwnicy – materiały odporne na wodę i wilgoć
Przede wszystkim materiał hydroizolacyjny musi być odporny co oczywiście na wodę i wilgoć oraz na agresywne związki występujące w gruncie i – co istotne dla wykonawców – łatwy w zastosowaniu. Powinien być określony w projekcie domu i nie należy go samodzielnie zmieniać. Poziomą izolację piwnicy zazwyczaj wykonuje się z pap bitumicznych. Pamiętajmy jednak, aby wybierać te na osnowie poliestrowej, które mogą stykać się gruntem – zakazane jest stosowanie pap na osnowie tekturowej i szklanej. Sprawdzą się również grube folie hydroizolacyjne PE (polietylen) i PVC (polichlorek winylu) – nie układajmy zwykłej czarnej folii budowlanej, ponieważ łatwo ulega zniszczeniu. Co ważne, powierzchnia ław pod hydroizolację piwnicy powinna być oczyszczona i zagruntowana bitumicznym środkiem gruntującym. Lekką izolację piwnic możemy również wykonać masami bitumicznymi, które rozprowadzamy na ścianach i ławach.
Izolacja posadzki w piwnicy
W piwnicy zazwyczaj wykonywane jest podłoże betonowe – tak jak w przypadku ścian zewnętrznych należy wykonać hydroizolację zewnętrzną. Możemy w tym przypadku wykorzystać polimerowo-bitumiczne masy uszczelniające. Ich zaletą jest to, że nie mają w swoim składzie rozpuszczalników, mogą więc stykać się z warstwą ocieplenia ze styropianu. Jeśli układamy termoizolację, to dobrym wyborem będą płyty izolacyjne z polistyrenu ekstrudowanego XPS – jest mniej nasiąkliwy i bardziej wytrzymały na ściskanie niż standardowy styropian. Wokół ścian i innych elementów konstrukcyjnych, np. słupów, wykonujemy dylatację obwodową z elastycznej pianki poliuretanowej. Na warstwie ocieplenia układamy 2 warstwy folii PE o grubości minimum 0,2 mm. W ten sposób stworzymy warstwę rozdzielającą oraz poślizgową dla nośnej płyty posadzki. Następnie wykonujemy podkład podłogowy, np. jastrych betonowy. Kolejnym krokiem jest hydroizolacja podpłytkowa, która uchroni szlichtę przed wnikaniem wody i innych cieczy. Sprawdzi się tutaj np. mikrozaprawa hydroizolacyjna na bazie cementu. Na koniec przyklejamy materiał posadzkowy, np. płytki.
Izolacja piwnicy od wewnątrz
Jeżeli w użytkowanym już domu pojawi się woda, to awaryjnym wyjściem z sytuacji może być hydroizolacja piwnicy od wewnątrz. Poziomą izolację (podposadzkową) rozpoczynamy od uszczelnienia szybkowiążącą zaprawą zaporową wszystkich nieszczelności, przez które może dostawać się woda. Na łączeniach należy utworzyć bruzdy wypełnione masą bezkurczową. Następnie gruntujemy podłoże emulsją bitumiczną (należy wyprowadzić ją do poziomu posadzki) i rozprowadzamy masę bitumiczną, w którą wtapiamy siatkę z włókna szklanego. Na koniec wykonujemy warstwę dociskową ze zbrojonego betonu – grubość tej warstwy zależy od wymaganego ciśnienia hydrostatycznego. Połączenia płyty dociskowe i ścian oraz dylatacji przeciwskurczowych wzmacniamy za pomocą taśm uszczelniających.
Inaczej natomiast wygląda pionowa izolacja piwnicy od wewnątrz – przeprowadzamy iniekcję kurtynową (inaczej iniekcja w grunt) lub strukturalną. W przypadku iniekcji kurtynowej wywiercamy w ścianach i podłodze na wylot otwory, w które pod ciśnieniem wprowadzamy specjalny preparat (zazwyczaj żywicę poliuretanową lub żel akrylowy), tworzący powłokę uszczelniającą. Iniekcja strukturalna ingeruje w strukturę muru, wzmacnia i uszczelnia go. W tym przypadku również nawiercamy otwory (ich głębokość i liczba zależy od iniektowanego elementu), a w nie wprowadzamy żele akrylowe oraz substancje na bazie emulsji silikonowych. Czasami stosuje się drenaż, czyli regularne odpompowanie wody z piwnicy. Jest to jednak dość problematyczne rozwiązanie, ponieważ w piwnicy utrzymuje się duża wilgotność sprzyjająca rozwojowi grzybów pleśniowych. Ponadto drenaż nie usuwa przyczyny, ale eliminuje skutki.