Działka o orientacji południowej wymaga odpowiedniego zaplanowania zarówno ustawienia domu, jak i układu funkcjonalnego wnętrz. Usytuowanie wjazdu i wejścia od frontu zabiera bowiem miejsce na okna na najlepiej doświetlonej elewacji. Jak w tym układzie powinien wyglądać projekt wnętrz, aby zyski z oświetlenia naturalnego były jak największe?
Przy wyborze projektu kluczową sprawą jest usytuowanie budynku względem stron świata. Największy dostęp naturalnego światła i słonecznego ciepła dochodzi do budynku od strony południowej i zachodniej, najmniej światła jest od strony północnej, zaś od wschodu światło dociera do wnętrz jedynie do południa. W działkach z wjazdem od wschodu i północy od frontu lokalizuje się wjazd, wejście do domu i pomieszczenia niewymagające zbyt dużej ilości światła, łazienki, kotłownie, pomieszczenia gospodarcze, klatki schodowe, kuchnię, a na piętrze lub poddaszu – również sypialnie rodziców. Pozostałe pomieszczenia – pokój dzienny, gabinety, pokoje dzieci umieszcza się od południowej lub zachodniej strony ogrodowej oraz przy ścianach bocznych. Przy nietypowej działce, a za taką uważa się parcelę z orientacją południową, trudno jest zachować tak modelowy układ. Jak zatem powinien być zaprojektowany budynek, który ma być usytuowany na posesji z wjazdem od tej najistotniejszej strony?
Lokalizacja domu na posesji
Według aktualnych przepisów każdy nowo wznoszony budynek powinien spełniać wymogi budownictwa energooszczędnego, a jego założenia opierają się nie tylko na odpowiednich parametrach cieplnych przegród zewnętrznych i odpowiedniej instalacji grzewczej, ale też odpowiedniego usytuowania pomieszczeń względem stron świata. Chodzi tu o możliwość nie tylko właściwego doświetlenia pomieszczeń światłem naturalnym, ale też tzw. pasywnego pozyskiwania energii słonecznej do ogrzewania domu. Na południowej elewacji projektuje się jak najwięcej okien po to, by w sezonie grzewczym wprowadzały one do wnętrz darmową energię słoneczną, wspomagając tym samym system grzewczy. Wykorzystanie najlepiej doświetlonej elewacji południowej na wjazd, garaż i wejście jest niezgodne z taką koncepcją domu – z punktu widzenia energooszczędności przynosi straty. Budynek na dużej działce z wjazdem od południa warto zbudować w głębi posesji, tak aby jak najmniejsza część działki wypadała od strony północnej lub północno-wschodniej. Dzięki temu strefa przed domem będzie doskonale doświetlona przez większą część dnia. Południowa elewacja stanie się wówczas wyeksponowana, co jest głównym celem projektowania zgodnego z zasadami budownictwa energooszczędnego. Ważne jest jednak takie zaprojektowane posesji, aby możliwe było nadanie odpowiedniej intymności, gdyż w takiej sytuacji miejsce najczęstszego przebywania i wypoczynku jest widoczne od strony ulicy. Przyda się zatem szczelne ogrodzenie lub żywopłot izolujący i chroniący przed wzrokiem ciekawskich. Można też osłonić się pergolami czy trejażami.
Strefa dzienna dobrze doświetlona
Wnętrza salonu, jadalni czy bawialni i innych pomieszczeń, w których najdłużej przebywamy powinny być najbardziej komfortowe pod względem usytuowania względem stron świata. Składają się na tak zwaną część dzienną domu wymagającą jak najlepszego doświetlenia światłem dziennym – idealna lokalizacja to właśnie południowa strona na planie budynku. W działce z orientacją południową nie jest to łatwe, gdy od tej strony usytuowany jest wjazd na posesję. Zazwyczaj od frontu powinna znajdować się strefa wejścia i podjazd do garażu. Gdy działka jest szeroka, a budynek może być rozłożysty, takie rozplanowanie jest możliwe. Dużą powierzchnię ściany południowej może wówczas zajmować okazałe wejście z przeszklonymi drzwiami czy dodatkowymi świetlikami, obszerne okna jadalni i wielkoformatowe przeszklenia salonu oraz brama garażowa. Gdy działka jest wąska, zmieszczenie tych wszystkich funkcji od frontu jest niemożliwe – konieczne są kompromisy. Dobrym rozwiązaniem jest częściowe skierowanie okien strefy dziennej na stronę zachodnią, która wypada z boku domu. Może być jedna kłopot z właściwym usytuowaniem tarasu i części wypoczynkowej ogrodu.
Garaż i wejście do domu
Aby maksymalnie wykorzystać ekspozycję południową, od strony wjazdu powinna być sytuowana najdłuższa ściana elewacyjna budynku. Aby garaż nie zajmował tej przestrzeni, można go zaprojektować poza główną bryłą budynku, jako dostawiony z boku i cofnięty, umieszczony za domem. Dobrym rozwiązaniem będzie też budynek wolno stojący, zlokalizowany w głębi ogrodu. Przy niedużym budynku szkoda też projektować wejście na niezbyt szerokiej ścianie południowej. Z tego względu drzwi wejściowe warto umieścić na bocznej elewacji. Wówczas ściana od frontu może cieszyć się dużymi przeszkleniami strefy dziennej, a także obszernym tarasem, czy też balkonem na wyższej kondygnacji.
Kuchnia i strefa nocna
Od strony północnej w budynku powinna znajdować się kuchnia – w działce z orientacją południową znajdzie się ona z tyłu domu. Także na tyłach posesji lokuje się przestrzeń gospodarczą, klatkę schodową i wszelkie pomieszczenia mniej reprezentacyjne. Natomiast na sypialnię rodziców powinno się przeznaczyć pomieszczenia usytuowane od wschodu, czyli w tym układzie przy bocznej elewacji. Gdy dom ma piętro lub poddasze, od frontowej, dobrze doświetlonej strony, warto umieścić pokoje dziecięce – one również potrzebują dużo światła.
zdjęcia: K. Jankowska
