Dom stary jak nowy

Stare budynki mieszkalne, których nie brakuje w  naszych miastach i wsiach, domagają się remontów. Najczęściej decydujemy się na szeroki zakres zmian, gdy dom ma coraz więcej usterek technicznych – do wnętrz wchodzi wilgoć, dach przecieka, a  koszty ogrzewania są zbyt duże. Jednocześnie tego typu budynki bardzo często nie spełniają oczekiwań funkcjonalnych bądź są za małe na potrzeby współczesnej rodziny. Wówczas remont może nie ograniczać się tylko do usunięcia wad i  wykonania na przykład termomodernizacji, ale konieczna może być większa ingerencja w jego konstrukcję.

ZANIM PODEJMIEMY DECYZJĘ

Sposób i zakres prac związany z przebudową domu zależy od zasobności portfela i  potrzeb rodziny. Największy komfort daje nam sytuacja, w której budynek jest w dobrym stanie technicznym, a naszym celem jest poprawienie oraz poszerzenie jego funkcjonalności oraz zmiana wizerunku architektonicznego. Wówczas wystarczy na przykład dobudować skrzydło, ryzalit czy też zaadoptować poddasze na cele mieszkalne. Tego typu przebudowa daje nam także możliwość etapowania prac, a tym samym rozłożenia w czasie kosztów całej inwestycji. Jednak czy zawsze decyzja o  tak szerokim zakresie prac jest słuszna? Może lepiej byłoby wyburzyć budynek i postawić w jego miejsce nowy? Takie pytania można zadać, jeśli nie musimy w  czasie remontu mieszkać w  starym domu, a jednocześnie ocena stanu technicznego wypada na tyle niepomyślnie, że nie opłaca się nawet zachować murów budynku. Wznoszone w  czasach niedoboru materiałów budowlanych mogą ukrywać liczne niedoróbki, a  niespodzianki, na jakie jesteśmy narażeni, okażą się kosztowne – niezbędne może być na przykład wzmocnienie fundamentów, stropów, więźby dachowej, wymiana pokrycia dachu. Należy również wziąć pod uwagę konieczność wymiany instalacji wodnej, kanalizacyjnej czy elektrycznej, które są nie tylko przestarzałe technicznie, ale także wykonane z kiepskich materiałów. Podobnie ma się rzecz ze stolarką okienną i drzwiową. Zazwyczaj niezbędny jest także remont łazienki oraz kuchni. W  wyniku tak szeroko zakrojonych prac może się okazać, że ze starego domu zostanie jedynie część odpowiadająca stanowi surowemu otwartemu. Warto przekalkulować wszystkie koszty, wliczając również koszt rozbiórki i demontażu starych elementów. Upewnijmy się także, jakiego rodzaju formalności nas czekają. Wprawdzie obecnie przebudowę można przeprowadzić  na podstawie zgłoszenia, ale są sytuacje, że będzie nas obowiązywało uzyskanie pozwolenia na budowę. Koniecznie musimy też uwzględnić koszty projektu przebudowy. Wykonanie projektu budowlanego i jego złożenie jest konieczne zarówno przy zgłoszeniu, jak i pozwoleniu na budo

KOMFORT FUNKCJONALNY

Przebudowa jest bardzo często podyktowana koniecznością poprawy warunków mieszkaniowych, gdyż sposób rozplanowania domu sprzed kilku dekad, znacznie odbiega od współczesnych standardów. W  budowanych kilkadziesiąt lat temu domach pokoje były zazwyczaj niewielkie – sypialnie miały po 10-12 m2 , pokój dzienny około 20 m2 . Także kuchnie były małe, a  metraż łazienek ograniczał możliwości aranżacyjne do ciasno usytuowanych obok siebie niezbędnych urządzeń sanitarnych. Pokoje były także często przechodnie, co znacznie zawężało ich funkcjonalność. Podobne rozwiązania spotyka się zarówno w  domach jednokondygnacyjnych, jak i kilkupoziomowych. W  starych domach brakuje więc zarówno dobrych rozwiązań przestrzeni dziennej, jak i  zapewniającej prywatność strefy nocnej. Wadą budynków kilkukondygnacyjnych są także mało wygodne schody najczęściej umieszczone w ciasnej klatce schodowej. Dodatkowo cała strefa gospodarcza znajduje się zazwyczaj poza budynkiem mieszkalnym. Tymczasem jednym z  najważniejszych kryteriów oceny komfortu współczesnego domu jest jego przestronność oraz funkcjonalność pomieszczeń. Dlatego częstym zabiegiem podczas przebudowy jest wyraźne oddzielenie stref domu. Takie możliwości stwarza dobudowanie nowego skrzydła lub kondygnacji. Rozbudowa w bok jest możliwa tylko wówczas, gdy pozwalają na to wymiary działki. Jest to wygodne rozwiązanie pod względem organizacyjnym – prace remontowe nie zakłócają w znacznym stopniu możliwości korzystania z domu. Gdy działka jest duża, można też wygodnie podzielić dom na strefę dzienną, nocną i gospodarczą, które można rozplanować w innych częściach budynku. Rozbudowa w bok jest także dobrym rozwiązaniem, jeśli chcemy na przykład prowadzić w  domu sklep lub inną działalność gospodarczą. Czasami zależy nam tylko na niewielkim powiększeniu wnętrz – na przykład dobudowie łazienki czy powiększeniu salonu, kuchni czy strefy wejścia. Wówczas warto pomyśleć o dobudowie ryzalitu, czyli detalu wysuniętego poza lico ściany budynku o wysokości tej samej co ściana. Przeróbki ograniczymy gdy zdecydujemy się na ulokowanie w nowej części domu na przykład obszernego salonu lub otwartej strefy dziennej, a  w  starej części pozostawimy wnętrza o  takich wymiarach, jakie miały dotychczas – nie trzeba będzie wówczas wyburzać ścian. Jeśli ograniczeni jesteśmy przestrzenią i  nie możemy powiększyć budynku mieszkalnego o nowe skrzydło, warto pomyśleć o  adaptacji poddasza lub nadbudowie piętra. W  domu kilkukondygnacyjnym, na przykład często spotykanych także na wsiach kostkach z  wysokim przyziemiem można podjąć próbę przystosowania do celów mieszkalnych lub rekreacyjnych wysokiej piwnicy (powyżej 250 cm wysokości). Można też pomyśleć o  wykorzystaniu tej kondygnacji do powiększenia strefy dziennej domu. Po usunięciu części stropu nad piwnicą i  połączeniu głównego pomieszczenia parteru z przestrzenią kondygnacji podziemnej uzyskamy atrakcyjną przestrzeń o podwójnej wysokości

ARCHITEKUTRA NA DZIŚ 

Przebudowa starego domu wiąże się z  nadaniem mu bardziej atrakcyjnego wyglądu. Zarówno dobudowanie nowego skrzydła, jak i  nadbudowa kondygnacji czy adaptacja poddasza na użytkowe sprawiają, że bryła domu staje się bardziej okazała i  reprezentacyjna. Dobrym sposobem na nadanie elewacjom domu atrakcyjności jest dobudowa ryzalitu lub wykusza. Tworzą one z  budynkiem integralną całość, a jednocześnie urozmaicają i rozbijają jego zwartą formę. Ich zadaniem może być także nadanie domowi stylu i  indywidualnego charakteru. Przebudowa wiąże się także z  wymianą stolarki okiennej oraz drzwi zewnętrznych. Nowoczesne materiały, z  jakich wykonuje się profile okienne oraz drzwi mają ogromny potencjał w budowaniu charakteru elewacji. Także ich wielkość oraz kształt odgrywają niebagatelną rolę w  budowaniu wizerunku domu. Modne są duże przeszklenia otwierające dom na otoczenie i zacierające granice między wnętrzem a otaczającym ogrodem. Pomieszczenia z  dużymi przeszkleniami są nie tylko lepiej doświetlone, ale też robią wrażenie większych i  bardziej przestronnych. Adaptacja poddasza, dobudowa nowych brył czy nadbudowa może wpływać na zmianę kształtu dachu. Przystosowanie poddasza do celów mieszkalnych wiąże się także z  koniecznością jego doświetlenia światłem naturalnym. Chociaż coraz częściej inwestorzy wybierają okna dachowe, to nadal wielu zwolenników mają okna pionowe umieszczone w przykrytych osobnymi dachami lukarnach lub na facjatach. Te detale architektoniczne – odpowiednio użyte – również budują klimat i mogą odmienić styl domu. Niezależnie od charakteru przebudowy najważniejsze jest, by budynek nie zatracił proporcji – dlatego nie wnośmy poprawek do wykonanego przez architekta projektu adaptacji. Warto też użyć proponowanych przez niego materiałów elewacyjnych oraz pokryciowych wraz z ich kolorystyką.

POWIĄZANIE Z OTOCZENIEM

Inną powszechną przypadłością starych domów jest brak lub słabe połączenie budynku mieszkalnego z  ogrodem. Często brakuje w  nich tarasów, w  tych bardziej „nowoczesnych” z  wysokim przyziemiem są one wysoko wyniesione ponad poziom gruntu. W  trakcie remontu warto taras powiększyć i  połączyć z  ogrodem szerokimi wygodnymi schodami. Można też dobudować taras dolny na poziomie piwnicy, która tym samym będzie mogła zacząć pełnić inne funkcje niż mieszkalne. Przez taras może na przykład prowadzić wejście do biura, które można usytuować w  wysokiej piwnicy. Dobre powiązanie z otoczeniem stwarza rozbudowa starego domu wybudowanego na planie prostokąta o nowe skrzydła. Może on przyjąć kształt liter T, L lub krzyża. W naturalnie powstałych wówczas zacisznych narożach warto usytuować tarasy. Sposobem na otwarcie domu na otoczenie są także ryzality i wykusze, zwłaszcza jeśli zostaną one w znacznym stopniu przeszklone – na przykład przez portfenetry, czyli okna sięgające do podłogi. Efekt połączenia z  otoczeniem zyskamy, montując również szerokie drzwi balkonowe. Coraz częściej stosuje się duże tafle szkła montowane w aluminiowych ramach.

NOWY STANDARD ENERGETYCZNY DOMU

Dom po przebudowie powinien dawać nam również szansę na obniżenie kosztów jego eksploatacji. Konieczna więc będzie termomodernizacja starych części budynku, a w przypadku dobudowanych użycie materiałów i  technologii pozwalających na osiągnięcie parametrów cieplnych przegród zgodnych z  aktualnymi wymogami, które zrównały standardy nowo budowanych domów z  budownictwem energooszczędnym. Nowa instalacja grzewcza powinna uwzględniać nie tylko potrzebę naszych oszczędności, ale też ochrony środowiska. Planując nowy kształt dachu i jego pokrycie, weźmy pod uwagę umieszczenie na nim paneli fotowoltaicznych