Układ wnętrz w domu, podział na strefy i funkcje, sąsiedztwo pomieszczeń oraz powiązania między nimi mogą mieć znaczący wpływ na obniżenie zapotrzebowania budynku na energię. Planując dom energooszczędny, warto poznać zasady strefowania i planowanie tzw. przestrzeni buforowych.
O energochłonności budynku decydują przede wszystkim materiały ścienne oraz termoizolacje zastosowane przy budowie przegród zewnętrznych, jakość wykonania oraz rozwiązania instalacji grzewczej. Projekt układu wnętrz jest nadal często pomijanym elementem. Tymczasem ich lokalizacja decyduje w bardzo dużym stopniu o zużyciu energii cieplnej niezbędnej do ogrzania domu. Dom energooszczędny powinien mieć przede wszystkim bardzo dobrze przemyślany układ wewnętrzny wszystkich pomieszczeń. W zależności od ich położenia możemy uzyskać kontrolę nad sterowaniem temperaturą uzyskiwaną w każdym z ogrzewanych wnętrz.
Energooszczędny układ wnętrz – zasada strefowania
Ochronę termoizolacyjną wnętrz stanowią nie tylko ściany, dach i okna. W projektowaniu energooszczędnego domu bierze się pod uwagę również elementy naturalnej ochrony termoizolacyjnej, które stanowią część tak zwanego systemu strefowania w budynkach o niskim zapotrzebowaniu na energię. Należą do nich nasłonecznienie, sposób ukształtowania terenu, roślinność na działce. Najważniejszym elementem składającym się na system naturalnej ochrony termoizolacyjnej budynku jest ekspozycja na słońce.
Najlepsze położenie daje strona południowa i południowo-zachodnia, najgorsze z punktu widzenia ochrony cieplnej – północna. Ze względu na położenie geograficzne nieruchomości na posesji, pomieszczenia wewnętrzne można podzielić na bardziej nasłonecznione, które są osłonięte od chłodu oraz te, do których słońce dociera w mniejszym stopniu – mają one mniejszą ochronę od chłodu, więc panująca w nich temperatura zazwyczaj jest niższa. Układ wnętrz domu ma więc różne strefy temperatury, co jest zależne między innymi od położenia geograficznego. Dodatkowym elementem chroniącym przed chłodem może być roślinność na działce. Nasadzenia powinny być w tym przypadku bardzo przemyślane. Drzewa liściaste – latem tak dobrze chroniące przed przegrzewaniem pomieszczeń – zimą pozbawione liści nie stanowią praktycznie żadnej zapory przed chłodem. Jeśli rosną po słonecznej stronie, nie hamują również promieni słonecznych docierających do domu i to jest w tym przypadku ich atutem. Drzewa zimozielone mogą tworzyć dobrą ochronę przed ucieczką ciepła – są dobrą zaporą dla wiatru. Działka osłonięta gęstą roślinnością nie tracącą liści na zimę jest zawsze cieplejsza, co również wpływa na temperaturę wnętrz.
Strefowanie termiczne na planie wnętrz domu energooszczędnego
Znając układ posesji, należy zatem sytuować dom tak, aby pomieszczenia wymagające największego pozyskiwania energii cieplnej były w optymalnym położeniu. Przeznaczenie stref funkcjonalnych powinno pokrywać się ze strefami ciepła pochodzącego z natury. Pomieszczenia, w których przebywamy najdłużej i gdzie konieczne jest utrzymywanie komfortowej temperatury, wymagają największych nakładów na ogrzewanie, jeśli zatem wsparciem będzie energia słoneczna, znacznie wypłynie to na ekonomię budynku i zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych. Zgodnie z ideą niskiej energochłonności budynku, od strony najbardziej nasłonecznionej należy sytuować pomieszczenia dzienne. Salon i przestrzeń, w której przebywamy przez większość czasu, czyli w zależności od trybu oraz stylu życia może to być też dziecięca bawialnia, jadalnia czy gabinet, powinny być położone od południa oraz południowego-zachodu. Od wschodu poleca się projektować sypialnie i łazienki. Z kolei od północy, w najchłodniejszej części domu należy przestrzeń przeznaczyć na dodatkowe i mniej reprezentacyjne strefy. To dobre miejsce na zaplecze jakim jest pralnia, garderoby, kotłownia, narzędziownia, schowki na sprzęty gospodarstwa domowego oraz sportowego, czy spiżarnia. Od północy sytuuje się również hol wejściowy i kuchnię.
Przestrzenie buforowe
Pomieszczenia niewymagające ogrzewania pełnią bardzo ważną rolę w ekonomicznym planie domu energooszczędnego. Miejsca będące częścią magazynową i gospodarczą budynku oraz trakty komunikacyjne zaprojektowane od słabo nasłonecznionej strony stanowią bardzo istotną strefę izolującą w stosunku do często uczęszczanej przestrzeni mieszkalnej – są buforem cieplnym, chroniącym ogrzewane pomieszczenia. Usytuowane w nich urządzenia takie jak kuchenka, piekarnik, pralka, ogrzewacz wody itp. będą stanowiły źródła ciepła eksploatacyjnego, przez co panująca w ich wnętrzu temperatura stanie się doskonałą izolacją wpływającą na zmniejszenie strat ciepła od strony północnej.
zdjęcia: AdobeStock
