Do wykończenia nawierzchni na taras wybiera się materiały przeznaczone do stosowania na zewnątrz i trwałe. Powinny też one sprostać wymogom estetyki i być przyjazne w użytkowaniu. Materiały dobieramy do konstrukcji tarasu. Co na taras betonowy, a co na taras na gruncie?
Nawierzchnie tarasowe są mocno narażone na działanie skrajnych warunków atmosferycznych – słońca, mrozu, deszczu, śniegu i lodu. Tarasy, podobnie jak inne nawierzchnie zewnętrzne poddawane są wahaniom temperatur, które powodują duże naprężenia rozszerzających się materiałów podłoża. Są one kompensowane przez oraz system dylatacji, ale też odpowiednio dobrane materiały wykończeniowe. Z racji sąsiedztwa z ogrodem nawierzchnie tarasowe mają kontakt z ziemią, trawą, błotem i piaskiem, przez co mogą szybko ulegać ścieraniu i mechanicznym uszkodzeniem. To jednak nie koniec wymogów stawianych tarasowym nawierzchniom. Muszą być one także bezpieczne dla użytkowników, a więc nieśliskie i równe, by nie powodowały potknięć, a na ich skutek upadków osób poruszających się po nich. Na decyzję, co położyć na taras, może też mieć wpływ kontakt z materiałem, ale tu dużą rolę odgrywają kryteria indywidualne. Wiele osób preferuje ciepłe w dotyku, ale też nie nagrzewające się silnie latem drewno, inni użytkownicy przedkładają aspekty praktyczne nad dotykowe i wybierają płytki lub kamień. Czym pokryć taras, by wybrany materiał sprostał tak wielu wymogom?
Co ułożyć na tarasie betonowym?
Podbudowa z betonu to popularne rozwiązanie, zarówno tam gdzie taras sąsiaduje z gruntem, jak i w przypadku tarasów nad pomieszczeniami. Zaletą tarasu betonowego jest to, że możemy go wykończyć różnymi materiałami. Do wyboru mamy płytki ceramiczne, gres, płytki betonowe, klinkierowe oraz kamienne. Wszystkie te materiały kleimy do betonowego podłoża. Wszystkie materiały stosowane na nawierzchnie na taras muszą być mrozoodporne, odporne na działanie wilgoci, grzybów i pleśni. Za mrozoodporne uważane są płytki o nasiąkliwości mniejszej niż 3%. Powinny też być odporne na ścieranie – do układania na tarasie nadają się płytki o wysokiej klasie ścieralności, co najmniej IV – oraz wytrzymać duże obciążenie – meble wypoczynkowe stawiane na tarasach bywają ciężkie, nie mówiąc już o dużych donicach z kwiatami. Zalety takich posadzek docenią także właściciele czworonogów. Płytki muszą być też nieśliskie. Spośród płytek ceramicznych najlepszy pod tym względem jest nieszkliwiony klinkier oraz płytki pokryte specjalnym antypoślizgowym szkliwem. Mniej śliskie są płytki chropowate, o wyraźnej fakturze, niż płytki gładkie. Spośród płytek kamiennych nie są śliskie te o wykończeniu groszkowanym lub płomieniowanym oraz te, których powierzchnia została zaimpregnowana preparatem antypoślizgowym. Aby powierzchnie te były estetyczne i trwałe, nie wystarczy zakup nawet najlepszych okładzin. Bardzo ważny jest zakup odpowiednich akcesoriów do obróbki tarasów oraz wybór właściwej chemii budowlanej, a więc klejów i fug która narażona przecież będzie na działanie destrukcyjnych warunków atmosferycznych. Materiały te kleimy więc tylko klejem do stosowania na zewnątrz, podobnie rzecz się ma z fugami. Wykończenie tarasu betonowego może być również zrealizowane z wykorzystaniem desek drewnianych czy kompozytowych, które układamy na legarach montowanych na betonowej nawierzchni. Beton jako nawierzchnia też jest modny – zwolennicy surowych form mogą wybrać proste rozwiązanie – zabezpieczenie płyty betonowej warstwą izolacyjną oraz mieszanką polimerową, która ograniczy ścieranie się powierzchni.
Co na taras na gruncie
Trendem, który znajduje coraz więcej zwolenników, są tarasy budowane nie na płycie betonowej, ale wprost na gruncie. Taras na gruncie można łatwiej i szybciej zbudować niż ten betonie, a różnorodność materiałów wykończeniowych jest również duża. Najczęściej wykonuje się go z desek drewnianych lub kompozytowych, ale także, ale można go też, robiąc konstrukcję na podbudowie lub wentylowaną, wykończyć podobnie jak taras betonowy elementami kamiennymi, płytami betonowymi, gresowymi albo klinkierowymi. Taras drewniany ma lekką konstrukcję złożoną z drewnianych belek osadzonych poziomo na słupkach fundamentowych. Do belek przymocowane są legary, które tworzą ruszt pod podłogę z desek. Do budowy tarasów najlepsze jest drewno pozyskiwane z egzotycznych gatunków drzew, które odznacza się dużą gęstością tkanek, wysyconych żywicami, olejkami i garbnikami, dzięki czemu drewno jest twarde i stabilne, nie nasiąka wodą i nie ulega korozji biologicznej. Tarasy buduje się również z rodzimych rodzajów drewna, takich jak świerk czy sosna, trzeba się jednak liczyć z tym, że nawet przy właściwej konserwacji, czyli corocznym olejowaniu, podłoga przetrwa w dobrym stanie około 10 lat. Większą trwałością odznacza się drewno pozyskane z drzew tego samego gatunku, ale rosnących w surowym klimacie, np. w Skandynawii, Najbardziej trwałe są z dębu i robinii akacjowej, ich trwałość wynosi 25-30 lat. Podobną żywotność ma termodrewno, które powstaje w wyniku działania wysokiej temperatury i pary wodnej. Do montażu drewna należy używać elementów metalowych ocynkowanych, mosiężnych lub ze stali nierdzewnej. Ogromną popularnością cieszą się tarasy z kompozytu. To materiał imitujący drewno, powstający z mączki drzewnej lub bambusowej z dodatkiem tworzyw sztucznych i barwników i stabilizatorów koloru. Przypomina wyglądem drewno, ale powierzchnia desek może być ryflowana lub gładka. Kompozyt nie zmienia koloru pod wpływem promieni UV, nie chłonie wody, nie pęcznieje i nie jest podatny na rozwój pleśni. Wadą kompozytu jest jednak to, że w przeciwieństwie do drewna nagrzewa się w czasie upałów i jest bardziej podatny na zarysowania. Atutem tarasów z kompozytu jest to że są one sprzedawane jako system – wraz z deskami oferowane są pozostałe elementy tarasu: legary kompozytowe lub aluminiowe, klipsy montażowe, wkręty, listwy cokołowe oraz zaślepki. Tarasy z płyt betonowych wykonuje się, podobnie jak nawierzchnie w ogrodzie, to znaczy elementy tworzące posadzkę układa się na podbudowie z kruszywa (tłuczeń, kliniec) i podsypce z piasku. Szczególne znaczenie ma podbudowa, która tworzy warstwę nośną. Musi być dobrze zagęszczona, wyrównana i ułożona ze spadkiem 2-5% w stronę ogrodu. Od tego zależy trwałość tarasu. Powierzchnia płyt może być gładka lub fakturowana, co upodabnia je do materiału, który imitują. Ich wielkość jest różna, na przykład 80 x 40, 60 x 60, 60 x 30 cm, ale mogą mieć nawet 90 x 90 cm. Grubość płyt waha się od 3,8 do 8 cm. Niekiedy są fabrycznie hydrofobizowane, czyli zabezpieczone przed wnikaniem wody i brudu. Płyty gresowe przeznaczone na tarasy najczęściej naśladują prawdziwe skały, także te kamienie, które ze względu na mniejszą wytrzymałość nie bardzo nadają się do stosowania na dworze (na przykład marmur, wapień, piaskowiec czy trawertyn). W nowoczesnym otoczeniu sprawdzą się płyty nawiązujące wyglądem do betonu architektonicznego, a także płyty o metalizowanej powierzchni stylizowane na blachę korten. Sporą grupę wśród płyt gresowych stanowią imitacje drewna. Płyty ceramiczne, dzięki fakturze i niepowtarzalnej barwie, do złudzenia przypominają surowiec, który naśladują. Elementy przeznaczone do układania na gruncie mają grubość co najmniej 2 cm, są mrozoodporne i antypoślizgowe, a także trwałe. Na gruncie można też układać płyty kamienne. Najtrwalsze są płyty wykonane ze skał magmowych. Cechują się dużą twardością, są odporne na zarysowania i uszkodzenia, nie chłoną brudu ani wody i nie niszczeją pod wpływem warunków atmosferycznych. Dlatego nie muszą być konserwowane. Najbardziej dostępny jest granit, ale oferowane są również płyty z bazaltu i porfiru. Ich grubość nie powinna być mniejsza niż 3 cm (cieńsze stosowane są jako okładzina. Do wyboru są płyty płomieniowane o surowej chropowatej fakturze lub piaskowane, których powierzchnia jest bardziej jednolita, matowa. Tarasy z kostek betonowych, kamiennych i klinkierowych wyglądem nie różnią się od innych nawierzchni w ogrodzie. Często z takich samych materiałów są robione ścieżki, podjazd, podłoga w altanie, nawierzchnia wokół ogniska. Taki taras komponuje się z resztą działki i „znika” w otoczeniu roślin. Buduje się go tak samo jak inne nawierzchnie brukowane – po osadzeniu na chudym betonie krawężnika układa się i zagęszcza.