Wapnowanie ziemi w ogrodzie

Zbyt kwaśna gleba powoduje, że rośliny mają problem z pobraniem i przyswojeniem składników pokarmowych (przeważnie fosforu i magnezu), ich system korzeniowy nie rozwija się prawidłowo, liście przebarwiają się, wzrost zostaje zahamowany, a powierzchnia gruntu w miejscach wilgotnych i zacienionych pokrywa się mchem. W zakwaszonej glebie giną też pożyteczne mikroorganizmy, a rozwijają się grzyby i pleśnie. Gleba kwaśna ma odczyn pH 6,5 i niższy: przy czym lekko kwaśna to ta o odczynie 5,6-6,5, kwaśna o 4,6-5,5, bardzo kwaśna poniżej 4,5. Aby poprawić jakość gleby, najczęściej przeprowadzania się wapnowanie. Zabieg ma na celu zmianę odczynu gleby z kwaśnego na lekko kwaśny (który preferuje większość roślin) lub zbliżony do obojętnego. Dzięki wapnowaniu poprawia się także struktura gleby i jakość próchnicy.   

Jak sprawdzić odczyn ziemi

Gdy zauważymy w naszym ogrodzie niepokojące zmiany, sprawdźmy najpierw odczyn ziemi. Najłatwiej wykorzystać do tego celu kwasomierz glebowy (pehametr) typu Helliga – wskaźnik barwników organicznych, które zmieniają kolor w zależności od odczynu gleby pozwoli szybko zmierzyć pH gleby. Możemy również oddać próbki gleby do analizy laboratoryjnej. Pamiętajmy, aby pomiar pH, jak i pobór próbek wykonywać w kilku miejscach. Kwasowość określimy także na podstawie obecności roślin wskaźnikowych. Cykoria podróżnik, gorczyca polna, mak polny czy podbiał pospolity występujące w znacznych ilościach świadczą o tym, że gleba ma odczyn zasadowy i nie wymaga wapnowania. Natomiast gdy w ogrodzie znajdziemy dużo fiołków polnych, koniczyn polnych, szczawiu polnego, rumianu pospolitego czy skrzypu polnego, to najprawdopodobniej porośnięta nimi gleba jest kwaśna.

Czy wapnowanie jest konieczne – rośliny kwasolubne

Nie zawsze musimy wapnować kwaśną glebę. Jest wiele gatunków roślin, które bardzo dobrze będą się w niej czuły, np. rośliny wrzosowate, wiele krzewów iglastych, paproci, klony palmowe, a także niektóre krzewy owocowe (np. malina, agrest, aronia) oraz niektóre warzywa (np. pietruszka, papryka, koper) i rośliny ozdobne (np. szachownica cesarska, hortensja ogrodowa, mahonia pośrednia, konwalie, berberys Thunberga). Pamiętajmy jednak, że pH poniżej 4,5 tolerują wyłącznie rośliny wrzosowate.  

Kiedy wapnować ziemię

Odpowiedź na to pytanie brzmi: gdy planujemy oprawę roślin, które preferują odczyn zbliżony do obojętnego. To dla nich właśnie musimy odpowiednio przygotować ziemię. Wapnowanie najlepiej przeprowadzać we wrześniu i październiku, ponieważ wapno do prawidłowego związania potrzebuje umiarkowanej temperatury oraz sporej wilgotności powietrza. Ponadto zebraliśmy już plony z działki, a rośliny wchodzą w stan spoczynku. Zabieg ten możemy przeprowadzić również w lutym i marcu, ale tylko w ostateczności.

Jak wapnować ziemię

Do wszystkich rodzajów gleb nadaje się wapno węglanowe, np. kreda nawozowa, dolomit, wapniak rolniczy mielony czy mączka wapienna. Nawozy te działają wolno i stwarzają mniejsze ryzyko przenawożenia. Można je stosować w większych dawkach. Natomiast do gleby ciężkiej nadają się również nawozy tlenkowe (np. wapno tlenkowe czy wapno mieszane), które działają bardzo szybko. Dawkowanie tych nawozów powinno być precyzyjne, gdyż ich przedawkowanie wpływa bardzo niekorzystanie na wschody roślin, zakłóca naturalne procesy mikrobiologiczne zachodzące w glebie i prowadzi do degradacji cennej próchnicy.

Niezależnie od tego, na jaki rodzaj nawozu się zdecydujemy, zawsze musimy rozsiewać go równomiernie i wymieszać z wierzchnią warstwą ziemi, w której rozwijają się korzenie większości roślin (ok. 20 cm) – pozostawiony na powierzchni nie będzie skuteczny, czasami może być nawet szkodliwy. Zabieg przeprowadźmy w ciepły, suchy i bezwietrzny dzień – ziemia nie może być mokra. Pamiętajmy, by zasłonić usta maseczką – nie będziemy wdychali drobinek pyłu.

Dawkę nawozu wapniowego, jaką należy zastosować obliczamy na podstawie aktualnego odczynu gleby, uwzględniając uprawiane w ogrodzie rośliny.

Posługując się tabelą, ustalamy dawkę tlenku wapnia (CaO), a następnie przeliczamy na konkretny nawóz wapniowy zgodnie ze wzorem:

dawka nawozu w kg na zagon = dawka CaO na zagon x 100 : zawartość CaO w nawozie

Przykład: gleba o pH 5,6, lekka. Z tabeli wynika, że dawka CaO na 10 m² wynosi 2,5 kg. Jeśli zastosujemy kredę nawozową, która ma zawartość 45% CaO, należy na powierzchnię 10 m² użyć: 2,5 kg CaO x 100 : 45 = 5,6 kg kredy nawozowej.

Uwaga! Nigdy nie łączmy nawozów wapniowych z fosforowymi, siarczanowymi i potasowymi – możemy je zastosować dopiero 3-4 tygodnie po wapnowaniu. Bezpośrednio po wapnowaniu nie sadźmy również roślin.

Zdjęcia: materiały prasowe, Fotolia.com, Photos.com, Thinkstockphotos.com