Koper włoski – fenkuł, nie mylić z koprem ogrodowym

Koper włoski tym różni się od kopru ogrodowego, iż jego głównym walorem spożywczym nie są pierzaste liście, ale utworzona u podstawy z liści i łodygi bulwiasta cebula. Jej wyrazisty, specyficzny, lekko anyżkowy smak jest doceniany w kuchni, a warzywo to stosowane jako składnik wielu smacznych potraw. Koper włoski nazywa się również koprem słodkim lub fenkułem zwyczajnym.

Fenkuł występuje zarówno w odmianach jadalnych, jak i jedynie ozdobnych, wzbogacając rabaty dekoracyjnych bylin.

Uprawa kopru włoskiego w ogrodzie

Najwygodniejszą i najpewniejszą metodą uprawy fenkułu jest przygotowanie rozsad z wysiewu w inspekcie. W okolicy lutego wysiewa się do rozsadników nasiona kopru. Po wykiełkowaniu sadzonki należy przepikować. Koper włoski jest wrażliwy na chłód i zmienne temperatury, dlatego wczesny wysiew marzec/kwiecień zalecany jest jedynie w tunelach lub szklarniach. Bezpośrednio do gruntu sadzonki kopru włoskiego można sadzić od maja do połowy czerwca.

Fenkuł jest rośliną wymagającą. Preferuje stanowiska słoneczne, zaciszne, osłonięte od wiatru. Wymaga też wyższych temperatur – do prawidłowego rozrostu 15-20°C. Koper włoski potrzebuje żyznego, próchnicznego, przepuszczalnego i zasobnego w wapń podłoża. Przy jego uprawie należy unikać gleb gliniastych, ubogich i suchych, gdyż w takich warunkach nabywa nieprzyjemny, gorzki smak. Ważna uwaga: kopru włoskiego nie warto uprawiać w sąsiedztwie kopru ogrodowego, gdyż może zapylać się krzyżowo, dając osobniki pozbawione charakterystycznego aromatu.

Koper włoski wymaga regularnego podlewania, a także wzmacniania nawozem do warzyw. Aby jadalna cebula była jasna, smaczna i delikatna, nie uległa zdziczeniu i zwłóknieniu, na niecały miesiąc przed zbiorem pęczniejące cebule możemy kopczykować ściółką lub ziemią. Zbiór możemy przeprowadzać po 8-9 tygodniach, kiedy roślina wytworzy zgrubienie o średnicy ok. 10 cm z 5-8 liści. Koper włoski jest rośliną dwuletnią. Dlatego możemy przezimować roślinę, osłaniając ją starannie na zimę agrowłókniną osłonową lub słomianą matą. W drugim roku roślina kwitnie i wytworzy nasiona – możemy je zebrać na kolejny wysiew. Jesienią można również wykopać rozsadę otrzymaną z wiosennego wysiewu i przechować w kopcu w niskiej temperaturze (kilka stopni powyżej 0^oC). Wiosną gotowe korzenie sadzimy podobnie jak sadzonki, kiedy mamy pewność, że temperatura na zewnątrz będzie korzystna.

Właściwości fenkułu

Koper włoski ma wiele właściwości prozdrowotnych i chętnie jest używany jako domowe sposoby na wiele schorzeń. Przede wszystkim działa rozkurczowo, neutralizuje też nadmierną fermentację w jelitach i działa wiatropędnie – przynosząc ulgę przy wzdęciach. Ma korzystne działanie na układ moczowy, działa bowiem moczopędnie. Napary z kopru włoskiego sprzyjają także leczeniu podrażnień górnych dróg oddechowych.

Koper jest bardzo zasobny w sole mineralne, wapń, żelazo, fosfor, prowitaminę A, witaminy D, E, K, B1, B2, B6, B12, H, ma także spore ilości witaminy C.

Koper włoski na talerzu

Koper włoski jest świetnym urozmaiceniem w kuchni, może być podstawą potrawy lub jej smacznym dodatkiem. Świetnie sprawdza się w dietach wegańskich i wegetariańskich. Może być spożywany na surowo, jak również ugotowany, smażony, pieczony.

„Nuggetsy” z kopru włoskiego

To ciekawa propozycja nadająca się doskonale zarówno na codzienne danie główne, jak i dodatek do potraw na przyjęciu. Do przygotowania potrzebne będą: 3 cebule kopru włoskiego, 0,5 l oleju do smażenia, 1/4 szklanki mąki, 1 szklanka wody, 1 jajko, 2 szklanki panko (bardzo drobno mielona panierka z białego pieczywa), 1/2 łyżeczki słodkiej papryki, 1/2 łyżeczki papryki wędzonej, 1/2 łyżeczki przyprawy curry, łyżeczka soli.

Cebule kopru myjemy, odcinamy pędy łodygowe, kroimy na ćwiartki (docelowe nuggetsy). Panko wsypujemy do głębokiego talerza. W misce mieszamy wodę, mąkę, jajko oraz przyprawy do uzyskania jednolitej masy. Na głębokiej patelni rozgrzewamy tłuszcz, Następnie każdą „kostkę” kopru włoskiego zanurzamy w masie z mąki, a następnie obtaczamy w głębokim talerzu w panierce panko. Wkładamy ostrożnie na gorący tłuszcz, starając się, żeby równomiernie kawałki fenkułu zanurzyły się w tłuszczu. Kiedy zaczną się rumienić, ostrożnie wyciągamy na ręcznik papierowy, aby odsączyć z nadmiaru tłuszczu. Możemy dla ozdoby poprószyć sezamem. Podajemy z ulubionymi dipami.

Quich z koprem włoskim

Tarty warzywne to zawsze sprawdzona propozycja na wszelkiego rodzaju wieczorne posiłki, np. w gronie znajomych. Quich z koprem włoskim to ciekawa, a jednocześnie bardzo smaczna propozycja kulinarna. Podstawą jest tu dobrze przygotowane kruche ciasto i aromatyczny farsz.

Do przygotowania na kruche ciasto potrzebne będą: 250 g mąki pszennej, 150 g zimnego masła pokrojonego na kawałki, 1 jajko, 1/2 łyżeczki soli; na farsz: 3 jajka, 2 cebule fenkułu, 1 cebula czerwona, 1/2 łodygi pora (biała część), 3 gałązki koperku świeżego, 150 g śmietany kwaśnej 18%, 50 g startej mozzarelli, masło do smarowania formy, sól, pieprz, odrobina tymianku do smaku.

Przygotowujemy kruche ciasto na tartę, łącząc mąkę, jajko i masło. Możemy początkowo mieszać ciasto za pomocą noża, a potem wyrobić ręcznie albo wykonać w całości za pomocą robota kuchennego. Po wyrobieniu ciasto w formie kuli zawijamy w folię spożywczą i wkładamy na 1 godzinę do lodówki. W tym czasie kroimy fenkuł w zgrabne niezbyt grube plastry – najlepiej wzdłuż, a czerwoną cebulę i pora w piórka. Rozgrzewamy na patelni oliwę i na krótko podsmażamy cebulę, pora oraz fenkuł, tak by lekko zwiotczał. Doprawiamy solą i sowicie świeżo zmielonym pieprzem oraz tymiankiem. Odstawiamy do wystudzenia.

Formę do tart lub tortownicę smarujemy masłem. Wyjmujemy ciasto z lodówki, rozwałkowujemy na szerokość formy z 2-3 cm margines na brzegi. Nakłuwamy ciasto widelcem, nakrywamy papierem do pieczenia i obciążamy na czas pieczenia np. ziarnami fasoli. Pieczemy w 190^oC przez ok. 15 minut.

Koperek kroimy, ale niezbyt drobno. Do miski przekładamy usmażony fenkuł z cebulką i porem, dodajemy  jajka, śmietanę i mozzarellę oraz koperek – mieszamy. Tak przygotowany farsz rozlewamy na gotowe ciasto. Pieczemy w piekarniku w temperaturze 180^oC przez ok. 30 minut, aż masa lekko się zarumieni. Tartę można jeść na ciepło i zimno.

zdjęcie tytułowe: pixabay.com