Instalacja elektryczna to element, który zawsze powinien być wykonany z najwyższą starannością, zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. Najlepiej zlecić to zadanie wykwalifikowanym oraz doświadczonym elektrykom, co gwarantuje bezpieczeństwo i poprawność wykonania. Warto jednak samemu posiadać podstawową wiedzę na temat instalacji elektrycznych, aby lepiej zrozumieć ich funkcjonowanie oraz móc świadomie podejmować decyzje.
KLUCZOWE CECHY DOBRZE WYKONANEJ INSTALACJI PODTYNKOWEJ
Odpowiednio zaprojektowana instalacja elektryczna zapewnia ochronę przeciwporażeniową mieszkańców oraz bezpieczeństwo przeciwpożarowe budynku. Projekt powinien uwzględniać: odpowiednio dobrane przewody, zabezpieczenia przeciążeniowe i przepięciowe oraz ochronę mechaniczną plus skuteczne uziemienie. Projektując i wykonując instalację elektryczną w mieszkaniach i domkach jednorodzinnych trzeba wybrać odpowiednie przekroje przewodów. Dobierając przekrój przewodu trzeba pamiętać o przewidywanym obciążeniu, długości przewodu i temperaturze otoczenia pracy. Do wykonania instalacji w budownictwie mieszkaniowym wykorzystuje się głównie przewody trzyżyłowe o przekrojach 1,5 mm² i 2,5 mm².
Używając, pewnego rodzaju uproszczenia, można przyjąć, że w obwodach „oświetleniowych” stosuje się przewody YDYp (żo) 3x1,5 mm², a w obwodach „gniazdkowych” przewody YDYp (żo) 3x2,5 mm². W oświetleniu obecnie wykorzystywane są coraz częściej źródła światła oparte na technologii LED – do takich podłączeń, z uwagi na ich energooszczędność, można stosować przewody o przekroju 1 mm². Gniazda, w których będzie duży i długotrwały pobór prądu, przeznaczone do zasilenia: pralki, suszarki, zmywarki, przepływowego ogrzewacza wody, termy czy kuchenki elektrycznej itp. powinny być wyprowadzone na oddzielnym zabezpieczeniu nadprądowym, bezpośrednio z tablicy rozdzielczej. Podobnie powinno być wykonane gniazdo zasilające piec grzewczy. Jest to wymóg większości producentów. Natomiast do zasilenia płyt grzejnych i piekarnika elektrycznego producenci bardzo często zalecają przewody o większych przekrojach np. 4 mm² lub 6 mm².
Przewody w instalacji podtynkowej mocowane są za pomocą: taśm lub blaszek aluminiowych, ale też przy użyciu wciskanych uchwytów kablowych.
Uchwyty wciskane są szybkim i wygodnym sposobem montażu przewodów, niezależnie od rodzaju podłoża (beton, cegła czy gazobeton). Uchwyty występują w kilku typach i rozmiarach. Są przeznaczone do przewodów płaskich (UWP i UWPP) i okrągłych (UWO). Rozmiary dobrane są do najczęściej stosowanych typów przewodów (np. YDYp (żo) 3x1,5 mm², YDYp (żo) 3x2,5 mm², YDYp (żo) 4x1,5 mm², YDYp (żo) 4x2,5 mm², YDYp (żo) 5x1,5 m², YDY (żo) 3x1,5 mm², YDY (żo) 3x2,5 mm² itd.) Przewody położone na ścianie nie powinny się krzyżować. W miejscach, gdzie przewód jest przepuszczany przez strop lub ścianę należy pamiętać o nałożeniu na przewód przepustów z rur gładkich lub karbowanych – to rozwiązanie zapewnia lepsze zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznych. Błędem jest prowadzenie instalacji na kominach palnych. W budynkach mieszkalnych bardzo często poddasza wykorzystywane są jako powierzchnie mieszkaniowe. Dlatego ważnym elementem prowadzenia przewodów instalacji elektrycznej na poddaszach jest właściwy dobór ochrony mechanicznej.
Najczęściej stosowane są:
- rury gładkie,
- rury karbowane (peszle),
- kanały elektroinstalacyjne.
Niestety, wykonawcy często decydują się na zakup tańszych, ale palnych rur karbowanych, wykonanych z polipropylenu. Lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie rur karbowanych z PVC, które nie rozprzestrzeniają płomienia.
Kolejną ważną cechą przy wyborze rur karbowanych jest nacisk, czyli iloma kilogramami na odcinku 5 cm rura może być obciążona bez odkształceń. Do ułożenia przewodów na ścianach lub na sufitach wystarczy użyć rur karbowanych 320 N/5 cm. Natomiast do instalacji przewodów w posadzkach betonowych zaleca się rury karbowane o wytrzymałości co najmniej 750 N/5 cm.
WYKONANIE INSTALACJI NATYNKOWEJ
Nowoczesne trendy w budownictwie coraz częściej uwzględniają projektowanie i wykonywanie instalacji z naciskiem na aspekty wizualne, szczególnie tych prowadzonych na powierzchni ścian i sufitów. Tego rodzaju instalacje znajdują zastosowanie przede wszystkim w biurach, budynkach użyteczności publicznej, obiektach przemysłowych, a także zyskują na popularności w budownictwie mieszkaniowym.
Instalacje natynkowe charakteryzują się łatwością wprowadzania zmian i przeprowadzania remontów. Do ich wykonania najczęściej wykorzystuje się rury proste i rury karbowane wraz z osprzętem. Równie popularne są systemy listew i kanałów elektroinstalacyjnych.
Pod względem estetycznym instalacje natynkowe wymagają większej precyzji i dokładności, co przekłada się na wyższe koszty realizacji ze względu na bardziej pracochłonny proces wykonania.
Instalacje natynkowe wykonywane są przy użyciu rur prostych sztywnych (RL – rury proste, RLM – rury kielichowane), jak również: rur karbowanych (RKGL – 320N (kolor szary), RKGS – 750N (kolor czarny)). Rozgałęzianie rur czy też ich łączenie, zarówno w linii prostej jak i pod kątem 90 stopni, wykonać można łatwo i szybko dzięki serii łączników składanych. Ich konstrukcja umożliwia wielokrotne użycie, a składanie z dwóch części ułatwia montaż i demontaż. Mechanizm zatrzaskowy gwarantuje pewne zamknięcie. Co ważne, łączniki pozwalają na łączenie rur prostych z karbowanymi o tych samych średnicach.
Innowacyjnym rozwiązaniem w zakresie instalacji natynkowych, szczególnie na rodzimym rynku, są rury karbowane z przewodami wprowadzonymi już na etapie produkcji. To gotowe rozwiązanie znacząco skraca czas pracy instalatora, eliminując konieczność przeciągania przewodów. Ma to także wymiar ekologiczny – redukuje ilość odpadów, ponieważ nie używa się tradycyjnych pilotów, które po jednorazowym użyciu zwykle trafiają do śmieci.
Do mocowania rur na ścianach stosuje się Uchwyty Zaciskowe Paskowe (UZP) z dedykowanymi kołkami do wiertła ø6 (przeznaczonymi głównie do pełnej cegły, betonu, gazobetonu czy drewna) lub można wykorzystać dowolne wkręty dobrane do podłoża.
Popularnym zamiennikiem są Systemy Listew i Kanałów, które występują w podstawowej białej barwie, a także w kolorach: czarnym oraz jasnego i ciemnego drewna. W tej kolorystyce dostępny jest też osprzęt: narożniki wewnętrzne (NW), zewnętrzne (NZ), łączniki kątowe (LK) oraz zakończenia (ZAK).
CZĘSTYMI BŁĘDAMI W DOBORZE I WYKONANIU INSTALACJI NATYNKOWYCH SĄ:
- niewłaściwy dobór przekrojów rur, listew i kanałów do wielkości instalacji,
- wybór tańszych rur z osprzętem, wykonanych z surowców gorszej jakości, nie spełniających wymogów i norm,
- zastosowanie zbyt małej ilości mocowań (uchwytów dla rur, kołków montażowych dla listew i kanałów),
- nie stosowanie osprzętu do listew i kanałów, tj.: narożników wewnętrznych (NW), zewnętrznych (NZ), łączników kątowych (LK) oraz zakończeń (ZAK).
PODSUMOWUJĄC
Prowadzenie naściennych instalacji może być efektowne. Nie należy jednak do najtańszych rozwiązań. Ale przy doborze odpowiednich produktów można skutecznie ograniczyć jej koszty przy zachowaniu dużej estetyki całej instalacji. Takie wykonanie cieszy oko na co dzień i stanowi dodatkową dekorację. Innym aspektem instalacji natynkowych jest to, że w przypadku potrzeby zmian pozwala łatwiej, taniej i szybciej niż w standardowych instalacjach podtynkowych, dokonać niezbędnych przeróbek.
