Zaprawy murarskie do cienkich spoin i tradycyjnych – porównanie

Przed rozpoczęciem budowy należy nie tylko zdecydować się na materiały murowe, ale także podjąć decyzję na jaką zaprawę będą murowane ściany domu. Czym różni się zaprawa do cienkich spoin od tradycyjnej?

RODZAJE ZAPRAW MURARSKICH

Najczęściej stosowane zaprawy murarskie to zaprawa zwykła (tradycyjna, cementowa lub cementowo-wapienna) oraz zaprawa do cienkich spoin (zaprawa cienkowarstwowa, nazywana też często błędnie klejem lub murarską zaprawą klejową). Różnią się one m.in. właściwościami, sposobem nanoszenia, grubością wykonywanej spoiny a także zużyciem. Stosuje się je również w zależności od rodzaju elementów murowych, a przede wszystkim ich odchyłek wymiarowych, które umożliwiają zastosowanie zaprawy do cienkich spoin lub nie.

PRZYGOTOWANIE ZAPRAWY

Zwykła, tradycyjna zaprawa murarska wymaga starannego przygotowania, jeśli się ją wykonuje z surowców na budowie. Aby ją przygotować należy w odpowiednich proporcjach wymieszać ze sobą piasek, cement, wapno hydratyzowane oraz wodę. Jakość zaprawy w dużym stopniu zależy od precyzyjnego odmierzenia poszczególnych składników. Do ich wymieszania niezbędna jest betoniarka.
Tradycyjną zaprawę murarską można też kupić w workach – ma ona postać gotowej suchej mieszanki, którą wystarczy rozrobić z wodą. Informację o proporcjach mieszanki i wody znaleźć można na opakowaniu.
Przygotowanie zaprawy tradycyjnej z gotowej mieszanki zajmuje mniej czasu niż zaprawy rozrabianej na budowie z poszczególnych produktów. Mniejsze jest też ryzyko popełnienia błędu przy jej rozrabianiu, gdyż nie wymaga precyzyjnego dozowania kilku składników – potrzebna jest jedynie odpowiednia objętość wody. Tego typu zaprawa gotowa ma stałe właściwości, jeśli się ją przygotuje zgodnie z instrukcją.

Zaprawa do cienkich spoin sprzedawana jest w workach jako gotowa sucha mieszanka. Należy ją tylko wymieszać z wodą w ilości wskazanej przez producenta. Zaprawę cienkowarstwową, ponieważ jej zużycie nie jest duże, rozrabia się za pomocą wiertarki z mieszadłem.
Gotowe suche mieszanki są opracowane w sposób zapewniający odpowiednie parametry muru. Ich zastosowanie zgodnie z wytycznymi producenta daje więc gwarancję wykonania solidnych, trwałych ścian.

GRUBOŚĆ SPOINY

Murując ściany na zwykłą, tradycyjną zaprawę murarską spoiny powinny mieć grubość 8–15 mm. Grubości te wynikają z normy PN-EN 1996-1-1 (Eurokod 6 Projektowanie konstrukcji murowych – Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych), ponieważ przy takich grubościach spoiny uważa się zaprawę za zaprawę tradycyjną.
Zaprawa do cienkich spoin umożliwia wykonanie spoiny o grubości jedynie 0,5–3 mm. Cienka spoina to mniej wilgoci technologicznej w murze. Murowanie na cienką spoinę zmniejsza też ryzyko występowania mostków termicznych w murze, czyli miejsc zwiększonej ucieczki ciepła na zewnątrz budynku. Mur uważa się za jednorodny termicznie, ponieważ wpływ spoin jest pomijalny.

ZASTOSOWANIE ZAPRAWY

Zaprawa tradycyjna jest zaprawą murarską ogólnego przeznaczenia. Sprawdza się przy murowaniu elementów, które nie mają precyzyjnych wymiarów. Wówczas spoina oprócz scalania materiałów murowych ma również za zadanie niwelować ich nierówności. Można ją też oczywiście zastosować do elementów murowych dokładnych. Nie ma przeciwwskazań.
Zaprawa do cienkich spoin przeznaczona jest do murowania elementów o wysokiej dokładności wymiarowej, jak np. bloczki z betonu komórkowego oznaczone jako TLMB, których dopuszczalne odchyłki wymiarów (dokładność wykonania) wynoszą 1 mm na wysokości. Do murowania na cienką spoinę stosuje się także bloczki oznaczone jako TLMA, które dopuszczają większą odchyłkę wymiarową. Na zaprawie cienkowarstwowej muruje się zarówno ściany jednowarstwowe jak i warstwowe oraz działowe.

SPOSÓB NANOSZENIA

Zaprawę tradycyjną nanosi się tradycyjną kielnią. Budowanie ścian na zaprawie tradycyjnej wymaga umiejętności murarskich i pochłania dość dużo czasu. Niełatwe jest bowiem wykonywanie spoin poziomych i pionowych dosyć grubych i o takiej samej grubości, zgodnej z wytycznymi. Murowanie na grubej warstwie zaprawy jest również trudniejsze od murowania na zaprawę do cienkich spoin z uwagi na jej wolniejsze wiązanie.
Zaprawę do cienkich spoin nakłada się ząbkowaną kielnią. Specjalnie wyprofilowane zęby kielni umożliwiają precyzyjne nałożenie odpowiedniej ilości zaprawy tak, aby spoina miała właściwą grubość. Między innymi dzięki temu ściany na zaprawę cienkowarstwową muruje się szybciej i łatwiej niż na zaprawie tradycyjnej.
Szerokość kielni do cienkich spoin dobiera się do szerokości murowanych elementów, a więc grubości murowanego muru.

TEMPERATURA STOSOWANIA

Zarówno tradycyjną zaprawę murarską jak i zaprawę do cienkich spoin należy stosować w temperaturze od +5º C do +25º C – dotyczy to zarówno temperatury powietrza, jak i podłoża.
Do murowania ścian w łagodnych warunkach zimowych – w temperaturze bliskiej ale nie niższej od 0°C przeznaczone są zaprawy tzw. zimowe, które niektórzy producenci posiadają w swojej ofercie.
Orientacyjne zużycie zaprawy tradycyjnej (suchej mieszanki) na 1 m2 ściany z bloczków z betonu komórkowego o grubości 24 cm wynosi:
– 17,4 kg w przypadku zastosowania bloczków profilowanych na pióra i wpusty (mur bez wypełnienia spoin pionowych),
– 25 kg w przypadku murowania bloczków bez profilowania (mur z wypełnionymi spoinami pionowymi).
Orientacyjne zużycie zaprawy do cienkich spoin (suchej mieszanki) na 1 m² ściany z bloczków z betonu komórkowego o grubości 24 cm wynosi:
– 3 kg w przypadku zastosowania bloczków profilowanych na pióra i wpusty (mur bez wypełnienia spoin pionowych),
– 4,3 kg w przypadku murowania bloczków bez profilowania (mur z wypełnionymi spoinami pionowymi).

KOSZT BUDOWY ŚCIANY

Z uwagi na duże zużycie zaprawy na 1 m² ściany oraz ze względu na stopień trudności koszt murowania na zaprawę tradycyjną jest wyższy niż koszt murowania na cienką spoinę.
Niewielkie zużycie zaprawy cienkowarstwowej pozwala również ograniczyć koszt budowy ścian.

DOBÓR ZAPRAWY

Bardzo ważne jest dobranie odpowiedniej zaprawy do elementów murowych (nie odwrotnie!) Dlatego należy stosować się do wytycznych i wskazówek producentów elementów murowych. Należy unikać stosowania zapraw uniwersalnych. Trudno jest zapewnić takie właściwości zaprawy, aby były one jednocześnie odpowiednie do bardzo różnych właściwości, różnych elementów murowych.
Zwykłe (tradycyjne) zaprawy stosowane do murowania ścian powinny spełniać 4 podstawowe zadania:
+ łączyć elementy murowe – odpowiednia przyczepność pomiędzy zaprawą i elementem murowym ma zapewnić wymaganą wytrzymałość muru na ścinanie i zginanie oraz jego szczelność (brak szczelności to np. przenikanie wilgoci, hałas, brak szczelności pożarowej itp. itd.),
+ przenosić rownomiernie obciążenia pomiędzy elementami murowymi (bloczkami, cegłami, pustakami) – dlatego należy zadbać o równomierne rozłożenie zaprawy na powierzchniach łączonych elementów,
+ zapewnić odpowiednią odkształcalność muru – dzięki zawartości wapna zaprawa jest elastyczna i ogranicza w ten sposób (oczywiście w tylko w pewnym zakresie) ryzyko powstawania pęknięć i zarysowań. Zaprawy cementowe mają z jednej strony większe wytrzymałości na ściskanie, ale z drugiej strony są „twarde”, mur jest sztywny i bardziej podatny na zarysowania,
+ pełnić rolę „sączka” – jest to szczególnie ważne w przypadku murów nieotynkowanych, wykonanych z elementów murowych o niskiej absorpcji (nasiąkliwości) wody, a tym samym również wolniej wysychających – dodatek wapna w zaprawie ułatwia odsychanie zawilgoconego muru, zaprawa cementowa stanowi większą barierę dla wilgoci.

Zaprawy do cienkich spoin muszą spełnić tylko dwa zadania:
+ spajać elementy murowe (przyczepność, wytrzymałość na ścinanie i zginanie, szczelność),
+ rownomiernie przenosić obciążenia.